Độc tố là những chất gây hại cho cơ thể xâm nhập qua ăn uống, hít thở, làn da…
Kiểm tra độc tố trong thực phẩm – Ảnh minh họa
Làm gì khi cơ thể có độc tố?
Bác sĩ Đinh Minh Trí, Đại học Y dược TPHCM, cho biết độc tố có thể gặp trong không khí chúng ta hít thở, nước chúng ta uống hoặc thực phẩm chúng ta ăn… Chúng được chia thành hai loại:
Ngoại độc tố: Là những độc tố xâm nhập vào cơ thể chúng ta từ môi trường như khói xe, khói thuốc, bụi mịn, khói công nghiệp, đồ ăn, thức uống…
Nội độc tố: Những độc tố cơ thể tự sản sinh trong quá trình đồng hóa, điển hình như các gốc tự do có hại, các nội độc tố sản sinh ra trong ruột các vi khuẩn phân hủy thức ăn.
Độc tố xâm nhập vào cơ thể qua nhiều đường, có thể bộc lộ qua những dấu hiệu sau:
– Đau dạ dày + táo bón: Tích tụ các chất có hại trong thời gian dài có thể dẫn đến việc đau dạ dày và táo bón. Nên ăn thực phẩm hữu cơ, hạn chế tối đa việc uống rượu và uống nhiều nước.
– Sương mù não: Nếu bạn cảm thấy chóng mặt, bối rối và không thể tập trung ngay vào buổi sáng, ngay cả việc bạn không hề mất ngủ vào đêm qua, thì các độc tố có hại có thể là nguyên nhân.
Những độc tố này gây ra một loạt các phản ứng làm mất các vitamin và khoáng chất thiết yếu mà cơ thể cần để hoạt động.
– Dễ bị rụng tóc: Rụng tóc không phải là triệu chứng quá tải độc hại gây ra bởi các độc tố hằng ngày. Nó có thể là do ăn uống không đủ chất và bị ảnh hưởng của các chất độc độc hại hơn như asen, chì và tali (được tìm thấy trong khói thuốc lá)…
Cơ thể chứa quá nhiều độc tố này có thể gây ngộ độc, thậm chí gây chết người.Vì vậy, nếu bị rụng tóc quá nhiều, đừng coi nhẹ, hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn.
– Tăng cân không kiểm soát: Mặc dù đã tập thể dục đều đặn và ăn uống khoa học nhưng bạn vẫn tăng cân. Đó có thể là có điều gì đó không đúng xảy ra với hormone. Các độc tố quá nhiều trong cơ thể có thể tác động xấu đến mức độ của một số hormone, bao gồm cả các chất chịu trách nhiệm duy trì cân nặng.
– Móng chân và móng tay dễ gãy, xấu xí: Trọng lực kéo chất độc xuống cơ thể và móng chân hoặc móng tay có thể là bộ phận bị ảnh hưởng.
Nếu như chân chúng ta thường xuyên đeo tất mang giày và bạn không thay đổi tất thường xuyên trong ngày, điều đó khiến móng chân trở thành điểm yêu thích của nấm để sinh sôi và phát triển.
– Hơi thở có mùi: Hôi miệng thường là triệu chứng phổ biến của các vấn đề về tiêu hóa. Nó xảy ra khi hệ tiêu hóa phải vật lộn để tiêu hóa hết những gì bạn ăn.
Nhưng vấn đề tiêu hóa cũng có thể xảy ra khi gan phải chiến đấu để làm sạch tất cả độc tố trong cơ thể. Loại bỏ độc tố hoàn toàn là cách duy chỉ có để bạn giải quyết vấn đề này.
– Mất ngủ: Nếu bạn cảm thấy cơ thể liên tục tỉnh táo và căng thẳng, có thể do mất cân bằng nồng độ cortisol. Mất ngủ lâu ngày sẽ gây ra bệnh tim, vì vậy điều quan trọng là phải đi khám để xem có mất cân bằng cortisol không.
– Tâm trạng thất thường: Nếu tâm trạng thay đổi liên tục trong ngày, đây là dấu hiệu cho thấy có sự mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Các độc tố như xenoestrogen gây mất cân bằng nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến cả hai giới nam và nữ.
– Đau nhức cơ, khớp: Nếu không tập luyện tại phòng tập thể dục hoặc làm một số công việc thể chất mệt mỏi nhưng vẫn bị đau cơ và khớp, có thể là do tích tụ độc tố. Đau nhức cơ thể là dấu hiệu cho thấy bạn có thể bị viêm trong cơ thể chưa được kiểm soát. Vì vậy nếu bạn không có lý do nào khác cho chứng viêm, hãy thử giải độc.
– Gặp vấn đề về da: Da là cơ quan lớn chỉ có trong cơ thể chúng ta và chúng thường xuyên bị nhiễm độc và có thể dẫn đến các triệu chứng như mụn trứng cá, phát ban và bệnh chàm…
– Nhức đầu không rõ nguyên nhân: Nếu liên tục cảm thấy bị đau đầu không rõ nguyên nhân, đây có thể là dấu hiệu cho thấy mức độ độc tố trong cơ thể cao hơn bình thường.
Gan là cơ quan quan trọng thải độc tố trong cơ thể – Ảnh minh họa
Thay đổi lối sống giúp cơ thể thải độc hiệu quả
Theo bác sĩ Trí, cơ thể chúng ta có thể tự thải độc cơ thể, nhưng nếu một số cơ quan thải độc bị suy yếu, cần hỗ trợ thải độc hoặc có chế độ giúp các cơ quan này phục hồi. Dưới đây là một số cách thải độc cơ thể một cách tự nhiên và có thể thực hiện tại nhà:
– Hạn chế uống rượu: Khi uống rượu thường xuyên đồng nghĩa với việc liên tục khiến gan phải hoạt động. Cố gắng loại bỏ rượu và các sản phẩm phụ của nó khỏi hệ thống sẽ giúp gan loại bỏ các chất độc khác tốt hơn.
– Ăn nhiều trái cây và rau củ quả: Các loại rau có màu xanh đậm và các loại trái cây với nhiều màu sắc khác nhau chứa đầy đủ các vi chất dinh dưỡng và rất ít calo nên rất tốt cho sức khỏe.
– Uống đủ nước: Uống nhiều nước và chất điện giải mỗi ngày để giúp thận đào thải độc tố ra khỏi cơ thể. Chất điện giải giúp vận chuyển chất dinh dưỡng vào tế bào và thải chất thải ra ngoài. Nên đặt mục tiêu uống từ 2,5 – 3 lít nước mỗi ngày.
– Vận động thường xuyên: Cơ thể có nhiều cách thải độc tự nhiên qua nước tiểu, qua mồ hôi… và hoạt động thể chất là điều cần thiết để hệ bạch huyết bình thường.
Hơn nữa, vận động đổ mồ hôi là cách cơ thể loại bỏ các kim loại nặng như niken, chì, đồng, asen và thủy ngân một cách an toàn và hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy đổ mồ hôi từ các bài tập năng động như chạy bộ có thể loại bỏ nhiều độc tố hơn so với đổ mồ hôi trong phòng xông hơi…
– Ăn uống cân đối: Một chế độ ăn giàu dinh dưỡng, hạn chế thức ăn quá mặn hoặc quá ngọt sẽ giúp cơ thể hoạt động tốt hơn. Sử dụng vừa đủ các loại đồ ăn vặt, bạn có thể giữ cho hệ thống thải độc của cơ thể khỏe mạnh. Thay thế đồ ăn vặt bằng những lựa chọn lành mạnh hơn như trái cây và rau củ…
SKĐS – Mụn đầu đen thường xuất hiện ở mũi, trán hoặc cằm… hình thành khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi dầu và da chết. Mụn đầu đen không chỉ làm hỏng kết cấu da mà còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ của người mắc.
1. Nguyên nhân hình thành mụn đầu đen
Mụn đầu đen là những đốm đen nhỏ hình thành do nang lông bị tắc nghẽn, xảy ra khi lượng dầu thừa (bã nhờn) và tế bào da chết tích tụ trong lỗ chân lông. Khi lỗ chân lông vẫn mở, chất thải bị mắc kẹt sẽ bị oxy hóa khi tiếp xúc với không khí, chuyển sang màu đen hoặc sẫm.
Một số yếu tố như thay đổi nội tiết tố, da dầu, thói quen chăm sóc da kém và một số loại mỹ phẩm, có thể làm tăng nguy cơ bị mụn đầu đen.
Mụn đầu đen thường xuất hiện trên mặt, đặc biệt là mũi, nhưng cũng có thể phát triển ở lưng, ngực và các vùng khác. Các mụn này thường không gây viêm, nghĩa là không sưng hoặc đau như mụn nhọt, mụn trứng cá
Miếng dán lột mụn đầu đen là một cách phổ biến và dễ dàng để loại bỏ mụn đầu đen.
2. Làm thế nào để loại bỏ mụn đầu đen?
Với 6 cách sau đây, bạn có thể dễ dàng loại bỏ mụn đầu đen để có được làn da sáng hơn:
2.1. Làm sạch hàng ngày
Giữ cho làn da sạch sẽ là ưu tiên uy tín trong việc phòng ngừa, loại bỏ mụn đầu đen. Nên rửa mặt hai lần một ngày, vào buổi sáng và buổi tối trước khi đi ngủ. Thói quen này giúp đảm bảo bụi bẩn, dầu và mồ hôi không tích tụ trên da, giảm nguy cơ bị mụn đầu đen.
Đối với sữa rửa mặt nên chọn loại nhẹ nhàng, phù hợp với loại da của mình. Đối với làn da dầu hoặc dễ bị mụn, có thể dùng sữa rửa mặt dạng bọt hoặc dạng gel. Nếu da khô, sữa rửa mặt dạng kem hoặc dạng dưỡng ẩm có thể hiệu quả chỉ có.
2.2. Tẩy tế bào chết giúp loại bỏ mụn đầu đen
Tẩy tế bào chết cho da 2-3 lần một tuần cũng là một giải pháp tốt để giải quyết mụn đầu đen, giúp loại bỏ các tế bào da chết có thể tích tụ, làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
Nên dùng loại tẩy tế bào chết có chứa axit alpha hydroxy (AHA) để loại bỏ mụn đầu đen, để mang lại kết cấu da mịn màng và đều màu hơn.
Lưu ý, không lạm dụng tẩy tế bào chết quá mức, vì điều này có thể dẫn đến mẩn đỏ, kích ứng, thậm chí là nổi mụn nhiều hơn.
Tẩy tế bào chết là một giải pháp tốt để giải quyết mụn đầu đen.
2.3. Sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa dầu
Nhiều người bị mụn đầu đen hoặc da dầu tránh dùng kem dưỡng ẩm, nghĩ rằng nó sẽ khiến da họ nhờn hơn. Tuy nhiên, việc bỏ qua kem dưỡng ẩm có thể khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn.
Khi da khô sẽ tiết ra nhiều dầu hơn để bù đắp sự thiếu hụt. Do đó, để giải quyết mụn đầu đen, hãy chọn kem dưỡng ẩm không chứa dầu, để cấp ẩm cho da mà không làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Hãy tìm những sản phẩm có nhãn “không gây mụn”.
2.4. Thoa kem chống nắng không chứa silicone
Bất kể loại da của bạn là gì, kem chống nắng giúp bảo vệ da khỏi các tia UV có hại, gây lão hóa sớm, thậm chí là ung thư da. Tuy nhiên, một số loại kem chống nắng có chứa silicone, có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông, khiến mụn đầu đen trở nên tồi tệ hơn.
Vì vậy, hãy chọn loại kem chống nắng không chứa silicone, đặc biệt đối với người có da dầu hoặc dễ bị mụn. Kem chống nắng khoáng chất có oxit kẽm hoặc titanium dioxide cũng là lựa chọn tốt, vì chúng nằm trên bề mặt da và không làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
2.5. Dùng miếng dán lột mụn đầu đen
Miếng dán lột mụn đầu đen là một cách phổ biến và dễ dàng để loại bỏ mụn đầu đen, đặc biệt là ở mũi. Những miếng dán này dính vào da, khi kéo ra mụn đầu đen sẽ được loại bỏ cùng với chúng. Đây là một giải pháp nhanh chóng nhưng kết quả thường chỉ là tạm thời.
Lưu ý, không nên lạm dụng những miếng dán này, vì chúng có thể gây kích ứng da.
2.6. Sử dụng thuốc bôi tại chỗ không cần kê đơn
Có một số sản phẩm không kê đơn (OTC) giúp điều trị và ngăn ngừa mụn đầu đen. Các sản phẩm này thường chứa các thành phần như AHA, axit salicylic, retinoid, benzoyl peroxide và axit azelaic… Dùng theo hướng dẫn sử dụng đi kèm sản phẩm.
SKĐS – Kẽm là một trong những dưỡng chất rất cần thiết cho mái tóc khỏe đẹp. Để bổ sung lượng kẽm cần thiết nên tiêu thụ các thực phẩm giàu kẽm.
Vai trò của kẽm với mái tóc khỏe đẹp
Kẽm là một khoáng chất đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể nói chung và giúp mái tóc khỏe đẹp nói riêng. Các tác dụng của kẽm bao gồm:
Duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh, điều chỉnh cân bằng hormone
Hỗ trợ chuyển hóa protein, lipid và carbohydrate
Giúp làm lành vết thương, tái tạo tế bào…
Thiếu kẽm có thể khiến tóc bị gãy rụng…
Các tác dụng của kẽm đối với tóc bao như:
– Hạn chế tóc gãy rụng: Kẽm đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp protein và cân bằng nồng độ hormone cơ thể. Khi có đủ protein, các nang tóc được nuôi dưỡng chắc khỏe, giảm gãy, giảm tính trạng tóc khô xơ rối, giảm rụng hiệu quả. Với vai trò cân bằng hormone có chức năng sản xuất keratin, giúp tóc chắc khỏe hơn, giảm tình trạng gãy rụng.
– Sửa chữa và tái tạo tóc: Là vi chất rất quan trọng cho sự tái tạo tế bào, kẽm đóng vai trò giúp sửa chữa mái tóc và da đầu bị hư tổn. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho tóc phát triển khỏe mạnh.
– Hỗ trợ nuôi dưỡng nang tóc: Là một chất chống oxy hóa mạnh, kẽm giúp bảo vệ các tế bào tóc khỏi gốc tự do. Gốc tự do làm hỏng tế bào và nang tóc, dẫn đến tình trạng rụng tóc. Bằng cách bảo vệ các tế bào này, kẽm giúp duy trì sức khỏe của tóc.
– Giảm ngứa da đầu: Ngứa da đầu thường do nấm tấn công gây kích ứng, gây viêm, ngứa. Kẽm là một trong những chất giúp kiểm soát vi khuẩn, vi nấm. Từ đó giúp làm dịu da đầu, giảm ngứa đồng thời giảm dầu thừa trên tóc.
Các thực phẩm giàu kẽm tốt cho mái tóc
– Hàu: Là thực phẩm chứa hàm lượng sắt và kẽm khá cao. Cả hai khoáng chất này đều rất tốt cho sự phát triển của tóc. Lượng kẽm có trong hàu sữa tươi cao gấp 10 lần so với thịt lợn và 50 lần so với cá tươi. Bổ sung kẽm từ hàu thông qua những món ăn vừa dễ làm lại dễ ăn, giúp nuôi dưỡng mái tóc khỏe mạnh.
Có thể chế biến hàu bằng các cách như hàu nướng, hàu nấu canh chua…
Hàu là thực phẩm giàu kẽm, có lợi cho sức khỏe….
– Trứng gà: Là thực phẩm rẻ tiền và thông dụng chỉ có, có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Lòng đỏ trứng gà chứa lượng kẽm khá dồi dào. Trong 1 lòng đỏ trứng chứa đến 3,7mg kẽm. Cách chế biến trứng gà cực kỳ đơn giản gồm: Trứng luộc, trứng đúc thịt, trứng tráng mỡ hành, trứng bác, trứng hấp, trứng sốt cà chua…
– Thịt bò: Chứa hàm lượng sắt cao và hàm lượng kẽm cũng dồi dào. Trong 100g thịt bò cung cấp 2,2mg kẽm và đáp ứng khoảng 44% nhu cầu kẽm trung bình mỗi ngày. Có thể chế biến thịt bò thành các món ăn hấp dẫn như thịt bò bít tết, thịt bò kho, thịt bò hấp, thịt bò xào rau… Mỗi tuần chỉ nên tiêu thụ 1-2 lần thịt bò, không nên tiêu thụ quá nhiều.
– Chocolate đen: Là một trong những loại thực phẩm chứa kẽm với hàm lượng cao. Trong 100g chocolate đen cung cấp 3,3mg kẽm, đáp ứng đến 30% nhu cầu kẽm của cơ thể mỗi ngày. Tuy nhiên cũng không nên ăn quá nhiều chocolate bởi thực phẩm này có hàm lượng chất béo và calo khá cao.
Có thể ăn thanh chocolate có bán sẵn trên thị trường hoặc sử dụng bột chocolate đen làm thức uống. Lưu ý lựa chọn thương hiệu sản xuất để có chất lượng chocolate tốt chỉ có.
– Rau chân vịt: Trong 100g rau chân vịt có chứa 0,53mg kẽm. Đây là loại thực phẩm rất tốt cho sức khỏe nói chung và mái tóc nói riêng. Rau chân vịt cũng khá dễ để chế biến thành những món ăn thường ngày như salad rau chân vịt, rau chân vịt xào, nấu canh rau chân vịt…
– Quả ổi: Chứa nhiều vitamin C có lợi cho mái tóc. Ngoài ra, trong 100g ổi có chứa đến 2,4mg kẽm. Do vậy loại quả này là thực phẩm rất có lợi cho sức khỏe nói chung, mái tóc nói riêng. Nên sử dụng hàng ngày như một món tráng miệng bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể. Có thể ăn quả ổi trực tiếp hoặc ép lấy nước để uống.
Có nên dùng viên uống bổ sung kẽm?
Đối với người có sức khỏe bình thường, có chế độ ăn uống đầy đủ, thì việc bổ sung kẽm qua viên uống bổ sung là không cần thiết.
Chỉ trường hợp không được nạp lượng kẽm cần thiết cho cơ thể thông qua ăn uống như ăn kiêng, ăn chay; trường hợp khó hấp thu kẽm… thì mới cần bổ sung kẽm qua đường uống.
Trước khi sử dụng viên uống bổ sung kẽm, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Gạo lứt nổi tiếng là thực phẩm lành mạnh, giàu dinh dưỡng, hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Tuy nhiên, không phải cứ ăn gạo lứt là tốt. Việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể gây ra những tác hại đáng sợ mà nhiều người không ngờ tới.
Ăn gạo lứt gây rối loạn tiêu hóa
Gạo lứt chứa nhiều chất xơ, đặc biệt là chất xơ không hòa tan, có thể gây khó tiêu, đầy bụng, đặc biệt là với những người có hệ tiêu hóa kém hoặc mới bắt đầu ăn gạo lứt. Lớp cám gạo chứa nhiều cellulose, hemicellulose và lignin, những chất này khó tiêu hóa và có thể gây kích ứng ruột.
Mặc dù chất xơ trong gạo lứt giúp ngăn ngừa táo bón, nhưng nếu không uống đủ nước, tình trạng táo bón có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Chất xơ cần nước để trương nở và di chuyển dễ dàng trong đường tiêu hóa. Ở một số người nhạy cảm, gạo lứt có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích như đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón.
Gạo lứt có thể gây rối loạn tiêu hóa. Ảnh: Getty Images
Ảnh hưởng đến hấp thu khoáng chất
Gạo lứt chứa axit phytic, một chất kháng dinh dưỡng có thể liên kết với các khoáng chất như sắt, kẽm, canxi, magie, làm giảm khả năng hấp thu của cơ thể. Điều này đặc biệt đáng lo ngại đối với trẻ em, phụ nữ mang thai và người thiếu máu.
Tiêu thụ gạo lứt trong thời gian dài mà không có chế độ ăn uống bổ sung hợp lý có thể dẫn đến thiếu hụt khoáng chất, gây ra các vấn đề sức khỏe như loãng xương, thiếu máu, suy nhược cơ thể.
Gây dị ứng
Một số người có thể bị dị ứng với các protein đặc biệt có trong gạo lứt, thường được gọi là protein dự trữ. Ngoài ra, một số hợp chất khác như gluten (nếu gạo lứt được chế biến cùng các loại ngũ cốc khác) cũng có thể gây ra phản ứng dị ứng.
Các triệu chứng dị ứng với gạo lứt có thể biểu hiện đa dạng và nghiêm trọng tùy thuộc vào cơ địa mỗi người. Ngoài ngứa, nổi mề đay, khó thở và sưng mặt, người bị dị ứng còn có thể gặp phải các triệu chứng như tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng, thậm chí là sốc phản vệ – một tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng.
Không nên lạm dụng gạo lứt trong giảm cân. Ảnh: Adobe Stock
Nguy cơ nhiễm độc asen
Lớp cám gạo có xu hướng tích tụ asen từ môi trường đất và nước. Asen là một kim loại nặng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như ung thư, bệnh tim mạch, tiểu đường. Ăn gạo lứt thường xuyên và với số lượng lớn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm độc asen, đặc biệt là đối với trẻ em.
Làm thế nào để ăn gạo lứt an toàn và hiệu quả?
– Nấu gạo lứt đúng cách: Ngâm gạo lứt trong nước ấm khoảng 30 phút trước khi nấu để giảm lượng axit phytic. Nấu gạo lứt kỹ để dễ tiêu hóa hơn.
– Uống đủ nước: Uống đủ nước khi ăn gạo lứt để tránh táo bón.
– Kết hợp đa dạng thực phẩm: Không nên chỉ ăn gạo lứt mà cần kết hợp với các loại thực phẩm khác để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất.
– Bổ sung vitamin và khoáng chất: Nếu ăn gạo lứt thường xuyên, bạn nên bổ sung vitamin và khoáng chất từ các nguồn khác như thịt, cá, trứng, sữa, rau củ quả.
– Lựa chọn gạo lứt chất lượng: Chọn mua gạo lứt từ những nguồn uy tín, đảm bảo chất lượng, không bị nhiễm asen.
– Hạn chế ăn gạo lứt: Không nên ăn gạo lứt quá nhiều và thường xuyên. Bạn có thể xen kẽ gạo lứt với gạo trắng hoặc các loại ngũ cốc khác.
– Theo dõi sức khỏe: Nếu bạn gặp bất kỳ vấn đề sức khỏe nào sau khi ăn gạo lứt, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ
Nguồn: CTV Thu Phương/VOV.VN (Biên dịch) Theo Eat This Not That
Ngày An toàn Người bệnh Thế giới 17/09/2024, chủ đề: “Chẩn đoán chính xác, điều trị an toàn – Get it right, make it safe”
Tổ chức Y tế thế giới đã thống chỉ có chọn Ngày An Toàn Người Bệnh Thế giới là ngày 17/9 hàng năm. Mục tiêu nhằm nâng cao nhận thức, sự tham gia của cộng đồng, nâng cao hiểu biết trên phạm vi toàn cầu và hướng tới sự đoàn kết hành động của các quốc gia thành viên để thúc đẩy an toàn và giảm thiểu tổn hại cho người bệnh.
Nhận biết được vai trò trọng tâm của người bệnh, người nhà người bệnh và những người chăm sóc người bệnh trong việc bảo đảm an toàn khám bệnh, chữa bệnh, “Người bệnh tham gia để bảo đảm khám chữa bệnh an toàn” được chọn thành chủ để của Ngày An toàn người bệnh Thế giới năm 2024. Khi người bệnh được tham gia, hiểu biết về quá trình sử dụng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, người bệnh sẽ cảm thấy an tâm và hoạt động khám chữa bệnh cũng vì thế được an toàn hơn.
Hiện nay, ngay tại các nước phát triển, khi tiếp nhận các dịch vụ khám chữa bệnh, khoảng 10% người bệnh lại bị tổn hại sức khỏe của bản thân do các sự cố y khoa. Trong các sự cố này có tới 50% nguyên nhân là có thể phòng tránh được như: phơi nhiễm với tia phóng xạ, nhiễm khuẩn bệnh viện, chẩn đoán chậm và không chính xác,… Chi phí để điều trị hậu quả do các sự cố y khoa gây ra chiếm hơn 14% chi phí chung tại bệnh viện. Do vậy, an toàn người bệnh là vấn đề sức khoẻ cộng đồng mang tính toàn cầu. Mục tiêu của an toàn người bệnh là các dịch vụ khám chữa bệnh hướng tới chăm sóc sức khỏe cho người bệnh trước hết phải cố gắng không làm tổn hại thêm cho chính bản thân họ. An toàn người bệnh trước hết là phòng ngừa tổn thương và hạn chế tai biến y khoa. Muốn thực hiện tốt phòng ngừa tổn thương và hạn chế tai biến y khoa trước hết phải loại bỏ tâm lý đổ lỗi, cần có sự cởi mở, công khai về sai sót y khoa một cách khách quan và chính xác để khắc phục. Việc cởi mở thông tin về các sai sót y khoa phải trở thành một phần trong văn hoá bệnh viện nhằm tăng cường và cải thiện chất lượng hoạt động bệnh viện, đó là văn hoá an toàn người bệnh ./.
SKĐS – Collagen là một loại protein không chỉ được tìm thấy trong các bộ phận của động vật mà có một số nguồn thực phẩm thực vật có thể giúp cơ thể chúng ta tổng hợp collagen. Đó là những loại thực phẩm nào?
1. Các chất dinh dưỡng tham gia tổng hợp collagen
NỘI DUNG
Collagen là một protein có trong gân, cơ, xương da và được ví như là chất keo kết nối các bộ phận trong cơ thể con người. Vì mức độ collagen sẽ giảm dần theo tuổi tác nên ăn nhiều thực phẩm giúp cơ thể sản xuất collagen có thể giúp duy trì sự trẻ trung của làn da, giảm nguy cơ mắc các bệnh về khớp.
Theo BS. Phương Hồ, Bệnh viện Da liễu Trung ương, khi chúng ta già đi thì collagen trong cơ thể sẽ bị phá vỡ và sự sản xuất collagen cũng giảm đi. Biểu hiện của sự suy giảm sản xuất collagen dễ dàng nhìn thấy thông qua việc da thiếu độ đàn hồi, da khô và xuất hiện các nếp nhăn, xương khớp mất đi sự dẻo dai…
Collagen có thể được sinh tổng hợp tự nhiên trong cơ thể bằng cách kết hợp các loại acid amin như prolin và glycine. Quá trình này cần vitamin C và các khoáng chất như kẽm, đồng.
Nguồn thực phẩm giàu lysine cần thiết cho quá trình sản xuất collagen.
Acid amin
Cơ thể con người có khả năng thực hiện một số công việc kỳ diệu, bao gồm cả việc tự tạo ra collagen từ các mảnh protein gọi là acid amin. Tuy nhiên, cơ thể chúng ta cũng cần các acid amin phù hợp để tạo ra protein collagen.
Lysine, glycine và proline là 3 acid amin cần thiết cho quá trình sản xuất collagen. Mặc dù cả 3 acid amin đều quan trọng trong quá trình này nhưng mỗi acid amin đều có những lợi ích riêng.
Proline cần thiết cho sức khỏe làn da, chữa lành vết thương. Thực phẩm giàu proline là: bắp cải, sữa chua, măng tây, măng, rong biển, nấm, hạt hướng dương…
Glycine thúc đẩy giấc ngủ ngon, cân bằng lượng đường trong máu, hỗ trợ sửa chữa gân. Nguồn cung cấp glycine đến từ rong biển, cải xoong, măng tây, bắp cải, đậu phụ, rau bina, củ cải đường, khoai lang, bí ngô, cà rốt, lê, táo, chuối, ngũ cốc nguyên hạt, hạt hướng dương, hạt vừng, hạt điều, hạt dẻ cười và các loại đậu…
Lysine cần thiết cho quá trình tổng hợp các mô liên kết, thúc đẩy sự phát triển của xương. Nguồn thực phẩm giàu lysine từ thực vật bao gồm: đậu phụ, đậu xanh, rau bina nấu chín, củ cải đường, khoai lang, hạt quinoa, bí, hạt bí ngô, hạt điều, hạt dẻ cười, hạt gai dầu, yến mạch, bơ, xoài, các loại đậu…
Vitamin C
Vitamin C rất quan trọng trong việc sản xuất collagen. Nếu không có vitamin C, cơ thể không thể hình thành collagen. Nghiên cứu cho thấy, sự hiện diện của vitamin C trực tiếp kích hoạt DNA điều hòa và duy trì lượng collagen nội bào, từ đó có tác dụng trực tiếp trong việc chống lão hóa. Ngoài ra, đặc tính chống oxy hóa của vitamin C giúp chống lại các gốc tự do, hỗ trợ quá trình tái tạo da, sửa chữa các tế bào bị hư hại, hỗ trợ làm trẻ hóa làn da.
Nguồn thực phẩm giàu vitamin C rất phong phong phú, bao gồm: Cam quýt, dâu tây, cải xoăn, ớt chuông, đu đủ, cà chua, rau mùi tây, bông cải xanh…
Kẽm
Kẽm là một đồng yếu tố trong quá trình sản xuất collagen, đóng vai trò quan trọng giúp tổng hợp collagen trong cơ thể. Khoáng chất này rất cần thiết để sửa chữa tế bào và giúp bảo vệ collagen trong cơ thể khỏi bị hư hại. Thiếu kẽm có thể làm giảm lượng collagen được sản xuất, do đó việc bổ sung đủ lượng kẽm là rất quan trọng.
Nguồn thực phẩm giàu kẽm bao gồm: ca cao, hạt bí ngô, hạt dưa hấu, hạt vừng, rau bina, hạnh nhân, hạt điều, đậu xanh, đậu lăng, yến mạch…
Đồng
Đồng cũng là một khoáng chất thiết yếu trong sản xuất collagen, cần thiết cho sự hình thành hồng cầu, xương và mô liên kết. Đồng kích hoạt lysyl oxydase, một loại enzyme cần thiết cho sự trưởng thành collagen, giúp hình thành các sợi hỗ trợ các mô.
Các nhà khoa học đang bắt đầu nghiên cứu tính hữu dụng của đồng trong việc tổng hợp collagen và cho rằng nó rất quan trọng trong việc hình thành collagen trong xương, giúp duy trì độ chắc khỏe của xương.
Mặc dù chỉ cần một lượng nhỏ nhưng cơ thể không thể tạo ra đồng mà phải được cung cấp thông qua chế độ ăn uống bằng các thực phẩm giàu đồng như: hạt hướng dương, hạt vừng, hạnh nhân, hạt điều, tảo xoắn, nấm hương, cải xoăn, rau bina…
Silicon
Silicon là khoáng chất cần thiết cho sự chắc khỏe của xương, giúp ngăn ngừa các bệnh như loãng xương, viêm xương khớp. Khoáng chất này hỗ trợ sản xuất collagen, góp phần đảm bảo tính toàn vẹn cấu trúc và độ đàn hồi của da.
Theo Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ, hàm lượng silicon thấp có liên quan đến việc giảm sự phát triển của xương, mô liên kết và có thể liên quan đến các dấu hiệu lão hóa da sớm.
Thực phẩm chứa silicon bao gồm: anh đào, cam, táo, củ cải đường, cà tím, quả sung, dâu tây, cà chua, nho, hạnh nhân, đậu phộng, hạt bí ngô, hạt hướng dương, dưa chuột, cần tây, khoai tây, khoai lang, cà rốt, ngũ cốc nguyên hạt…
Dâu tây là một trong những thực phẩm uy tín giúp ích cho quá trình tạo ra collagen.
2. Một số thực phẩm thực vật giúp tăng cường sản xuất collagen
Rau lá xanh: rau bina, bông cải xanh, cải xoăn… chứa nhiều vitamin C, loại vitamin cần thiết cho việc sản xuất collagen loại I. Đây là dạng collagen dồi dào chỉ có trong cơ thể.
Dâu tây: Ngoài cung cấp vitamin C, dâu tây còn được coi là một trong những thực phẩm tạo ra collagen uy tín vì chúng có chứa acid ellagic, một loại chất chống oxy hóa đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ chống lại sự thoái hóa của collagen. Các loại quả mọng khác như quả việt quất, quả mâm xôi cũng rất giàu chất chống oxy hóa cần thiết này.
Quả có múi: Các loại quả có múi như chanh, cam, bưởi rất bổ dưỡng và chứa nhiều vitamin C, đóng vai trò trung tâm trong sản xuất collagen. Ngoài ra, chúng còn chứa nhiều chất chống oxy hóa, chất xơ và vi chất dinh dưỡng khác tốt cho sức khỏe tổng thể.
Tỏi: Tỏi là một trong những loại thảo mộc uy tín giàu hợp chất tăng cường collagen như lưu huỳnh, được cho là có tác dụng tăng cường tổng hợp collagen trong cơ thể.
Hạt bí ngô: Loại hạt này rất giàu dinh dưỡng, giúp tăng cường collagen. Hạt bí ngô cũng chứa nhiều kẽm, một khoáng chất quan trọng không thể thiếu trong quá trình tổng hợp collagen cùng với chức năng miễn dịch, chữa lành vết thương và phát triển tế bào.
Cách đây 66 năm, ngày 02/7/1958 Bác Hồ đã viết bài “Vệ sinh yêu nước” đăng trên báo Nhân dân, trong bài viết Bác đã nhắc nhở: “ Mọi người từ già đến trẻ, trai gái đã là người yêu nước đều phải quan tâm đến vấn đề vệ sinh, giữ gìn sức khỏe”.
Hưởng ứng lời kêu gọi vệ sinh yêu nước, ngày 19/6/2012 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 730/QĐ-TTg lấy ngày 02/7 hàng năm là “Ngày vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân”. Việc tổ chức các hoạt động hưởng ứng phong trào “Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân” là việc làm ý nghĩa để mỗi người dân chúng ta cùng tham gia các hoạt động cộng đồng, nhằm phòng, chống dịch bệnh, cải thiện môi trường sống, góp phần chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình mình.
Vệ sinh yêu nước có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác y tế dự phòng, nhằm mục đích kêu gọi toàn dân tích cực tham gia các hoạt động vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường nâng cao hiệu quả phòng, chống dịch bệnh và cải thiện sức khỏe. Những năm gần đây, một trong những việc làm hưởng ứng phong trào vệ sinh yêu nước được ngành Y tế tỉnh triển khai đó là thực hiện chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường, tăng cường các hoạt động truyền thông về giữ gìn vệ sinh, vệ sinh môi trường, thực hiện lối sống văn minh, xây dựng môi trường sống xanh – sạch – đẹp, giữ gìn vệ sinh cá nhân phòng chống dịch bệnh. Một trong những hoạt động trọng tâm là tuyên truyền, giáo dục tại cộng đồng. Các hình thức tuyên truyền rất đa dạng, từ truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, truyền thông nhóm, nói chuyện chuyên đề tại các địa bàn dân cư, gắn với các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại địa bàn dân cư.
Toàn dân cần thưc hiện các biện pháp sau giúp thực hiện tốt phong trao “Vệ sinh yêu nước”:
– Vệ sinh cá nhân: rửa tay thường xuyên bằng xà bông với nước sạch;
– Vệ sinh môi trường sống xung quanh nhà ở, cơ quan, xí nghiệp…;
– Vệ sinh môi trường lao động;
– Vệ sinh môi trường sinh hoạt; xây dựng và sử dụng đúng cách nhà tiêu, nhà tắm, giếng nước;
– Thực hiện phong trào sạch làng tốt ruộng, sạch bản tốt nương, sạch đường đẹp phố.
Đây là việc làm thiết thực hưởng ứng Lời kêu gọi về phong trào “Vệ sinh yêu nước” của Bác Hồ và là việc làm ý nghĩa để mỗi người dân cùng tham gia trong việc thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, những hành động tích cực được thực hiện thường xuyên trong mỗi con người, mỗi gia đình, cộng đồng làm cho môi trường sống của chúng ta ngày càng trong lành, sạch sẽ và an toàn hơn.
SKĐS – Trầm cảm sau sinh phát triển từ nhiều yếu tố khác nhau, từ các đặc điểm thể chất, các yếu tố gây căng thẳng về môi trường và cả sự thiếu hụt chất dinh dưỡng.
Mặc dù nhận thức và nghiên cứu về sức khỏe tâm thần của bà mẹ đã tăng lên đáng kể trong những thập kỷ gần đây nhưng tỷ lệ mắc bệnh tâm thần ở bà mẹ vẫn cao. Rối loạn sức khỏe tâm thần phổ biến chỉ có ở các bà mẹ là trầm cảm sau sinh, được định nghĩa là các triệu chứng trầm cảm gặp phải trong 6 tháng đầu sau sinh
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 7 phụ nữ mới sinh con thì có một phụ nữ bị trầm cảm sau sinh. Bộ Y tế cho biết, có 85% phụ nữ sau sinh có biểu hiện bất thường, thậm chí bệnh lý về tâm thần với mức độ nặng, nhẹ khác nhau.
Theo PGS.TS. Bùi Quang Huy, Chủ nhiệm khoa Tâm thần – Bệnh viện Quân y 103: Trầm cảm sau sinh là một dạng rối loạn có các triệu chứng giống với trầm cảm thông thường. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra rối loạn này lại khác với nguyên nhân gây trầm cảm thông thường là do thiếu serotonin ở não vì biến động nội tiết ở bệnh nhân sau khi sinh.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh trầm cảm sau sinh
Sau khi sinh con, cơ thể người phụ nữ cần được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để phục hồi sức khỏe, sản xuất sữa và chăm sóc con. Chế độ ăn thiếu hụt dinh dưỡng có thể khiến bà mẹ cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, dễ cáu kỉnh, ảnh hưởng đến tâm trạng. Một kế hoạch bữa ăn toàn diện, giàu dinh dưỡng đã được chứng minh là không chỉ giúp phục hồi sau sinh mà còn giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh và rối loạn tâm trạng.
Dinh dưỡng cân bằng, lành mạnh đóng vai trò thiết yếu trong việc giúp bà mẹ phục hồi sức khỏe sau sinh.
Phụ nữ có tiền sử trầm cảm hoặc từng bị trầm cảm sau sinh trong quá khứ có nhiều khả năng bị trầm cảm sau sinh hơn trong những lần mang thai tiếp theo. Những bà mẹ ở tuổi vị thành niên và những người không được chồng, gia đình hỗ trợ hoặc những người đang trải qua tình huống căng thẳng cao độ như mang thai phức tạp hoặc sinh non cũng có nguy cơ cao hơn.
Một yếu tố nguy cơ khác đối với trầm cảm sau sinh là sự thiếu hụt chất dinh dưỡng, tình trạng này rất phổ biến sau khi mang thai, vì vậy một trong những điều chủ động chỉ có bạn có thể làm nếu bắt đầu cảm thấy chán nản là đảm bảo rằng bạn đang nuôi dưỡng bản thân bằng những thực phẩm phù hợp. Ăn thực phẩm chất lượng cao, giàu dinh dưỡng sẽ giúp khôi phục chất dinh dưỡng, cân bằng nội tiết tố cần thiết để ổn định tâm trạng.
Có bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa dinh dưỡng tốt và trầm cảm sau sinh. Ví dụ, sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng như vitamin B, acid béo omega-3, vitamin D, kẽm có liên quan đến nguy cơ gặp phải các triệu chứng trầm cảm cao hơn, bao gồm cả những triệu chứng liên quan đến trầm cảm sau sinh.
Nghiên cứu cho thấy rằng chất dinh dưỡng cạn kiệt dễ làm tăng đáng kể tình trạng trầm cảm từ thời điểm mẹ chuẩn bị mang thai cho đến 1 năm sau sinh. Trong khoảng thời gian này, cơ thể bà mẹ cần nạp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết với số lượng lớn hơn để cải thiện sức khỏe đường ruột, điều hòa nội tiết tố, khả năng miễn dịch và chức năng thần kinh nội tiết.
2. Các dưỡng chất ảnh hưởng tới tâm trạng bà mẹ sau sinh
Mặc dù dinh dưỡng không phải là yếu tố duy chỉ có ảnh hưởng đến trầm cảm sau sinh nhưng nó được coi là một trong những yếu tố góp phần ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của phụ nữ sau khi sinh con. Dưới đây là một số chất dinh dưỡng cần thiết có thể giúp giảm bớt nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của trầm cảm sau sinh:
2.1 Vitamin B
Vitamin B rất cần thiết cho hoạt động bình thường của não. Vitamin B đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng và chức năng não. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng có mối liên hệ giữa nguy cơ bị trầm cảm cao hơn và mức tiêu thụ vitamin B6 thấp. Các nghiên cứu khác cho thấy hàm lượng thấp một số vitamin B, bao gồm folate, vitamin B12, có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh. Một nghiên cứu nhỏ được công bố trên Tạp chí Rối loạn cảm xúc cho thấy những phụ nữ có lượng folate, vitamin B12 thấp có khả năng gặp các triệu chứng của trầm cảm sau sinh.
Các thực phẩm giàu vitamin B rất cần thiết cho chức năng não và thần kinh, giảm các triệu chứng trầm cảm sau sinh.
2.2 Acid béo thiết yếu
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung chế độ ăn uống bằng thực phẩm giàu acid béo omega-3 có thể giúp tăng cường sự tập trung tinh thần, giảm viêm, giảm các triệu chứng trầm cảm sau sinh. Chất béo lành mạnh có đặc tính chống viêm có thể giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh và sau khi sinh, lượng DHA dự trữ trong cơ thể mẹ sẽ được truyền qua sữa mẹ để hỗ trợ sự phát triển thần kinh của trẻ.
Một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng được công bố trên Tạp chí Rối loạn cảm xúc cho thấy những phụ nữ được bổ sung omega-3 liều cao khi mang thai và trong 3 tháng sau sinh có nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh thấp hơn so với những phụ nữ dùng giả dược.
2.3 Vitamin D
Vitamin D hỗ trợ hệ thống miễn dịch, não và hệ thần kinh. Vitamin D cũng rất cần thiết trong việc hỗ trợ hấp thụ canxi trong cơ thể. Sự thiếu hụt vitamin D có liên quan đến trầm cảm sau sinh, năng lượng thấp, các vấn đề về xương, thậm chí là tăng cân.
Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn tình trạng viêm trong cơ thể. Tình trạng viêm trong máu có thể phá vỡ hàng rào máu não và làm thay đổi hoạt động của não, dẫn đến các triệu chứng trầm cảm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mức vitamin D giảm ở các bà mẹ sau sinh thường dẫn đến các triệu chứng trầm cảm sau sinh dễ nhận thấy hơn.
2.4 Kẽm giúp giảm các triệu chứng trầm cảm sau sinh
Kẽm là một trong những khoáng chất vi lượng có nồng độ cao chỉ có trong não. Thiếu kẽm đã được chứng minh là có liên quan đến cảm giác lo lắng và trầm cảm cao hơn. Mặc dù bằng chứng hiện tại còn hạn chế nhưng một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung kẽm cũng góp phần làm giảm đáng kể các triệu chứng trầm cảm sau sinh và nghiên cứu sâu hơn đang được tiến hành về khả năng sử dụng kẽm như một biện pháp phòng ngừa tiềm năng đối với trầm cảm sau sinh.
Các thực phẩm giàu kẽm giúp chống viêm, làm dịu hệ thần kinh, tốt cho người bị trầm cảm sau sinh.
2.5 Protein và sắt
Protein tái tạo các mô và cơ trong cơ thể đồng thời ổn định lượng đường trong máu cũng như thúc đẩy quá trình lành vết thương. Các nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ chặt chẽ giữa tình trạng sắt và trầm cảm, căng thẳng cũng như chức năng nhận thức trong thời kỳ hậu sản.
Sắt là một khoáng chất cần thiết cho việc sản xuất hồng cầu và vận chuyển oxy. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Sản khoa và Phụ khoa cho thấy những phụ nữ có lượng chất sắt thấp khi mang thai có nhiều khả năng gặp phải các triệu chứng trầm cảm sau sinh chỉ có. Một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng tiết lộ rằng những phụ nữ có đủ lượng chất sắt khi mang thai sẽ có nguy cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh thấp hơn. Vì vậy, việc bổ sung các nguồn giàu chất sắt trong chế độ ăn uống là rất cần thiết để chống lại mối lo ngại ngày càng tăng về trầm cảm sau sinh hiện nay.
3. Lập kế hoạch bữa ăn cân bằng dinh dưỡng phòng chống trầm cảm sau sinh
Tạo và tuân theo kế hoạch ăn uống sau sinh có thể giúp những bà mẹ mới sinh giảm nguy cơ lo ngại về sức khỏe tâm thần, tăng cường tâm trạng và tăng tiết sữa cũng như nhanh chóng hồi phục sức khỏe.
Bà mẹ sau sinh nên bắt đầu ngày mới với bữa sáng giàu protein và carbohydrate có chỉ số đường huyết thấp như ớt chuông, nấm, bí xanh, rau lá xanh, các loại rau nhiều màu sắc khác. Trứng nên là món ăn sáng yêu thích vì chúng rất ngon, bổ dưỡng và đa năng. Ví dụ, 3 quả trứng ốp la rau bina, thêm nấm chứa khoảng 18g protein và 1/2 phần rau cần thiết.
Tập trung vào lượng protein trong mỗi bữa ăn của bạn, khoảng 20-30g mỗi bữa. Protein giúp tạo ra các chất hóa học thần kinh ổn định tâm trạng như dopamine, endorphin, serotonin. Trứng cũng là một lựa chọn tuyệt vời vì chúng chứa tất cả các acid amin thiết yếu mà cơ thể cần và chứa 6g protein mỗi quả.
Bà mẹ sau sinh nên ăn nhiều rau quả, trái cây và uống đủ lượng nước cần thiết.
Kế hoạch bữa ăn cân bằng dinh dưỡng sau sinh không nên tập trung vào việc hạn chế các loại thực phẩm hay ăn kiêng mà hãy tập trung vào việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh, điều này giúp cơ thể bổ sung chất dinh dưỡng, phục hồi và chữa lành. Khi kết hợp các bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ, hãy bao gồm các loại thực phẩm có chất dinh dưỡng quan trọng như:
Tăng cường thực phẩm giàu vitamin B
Thực phẩm là nguồn cung cấp vitamin B dồi dào bao gồm:
Sò, trai, hàu
Trứng
Ngũ cốc nguyên hạt
Rau lá xanh
Các loại đậu
Gan
Sữa
Quả hạch, hạt hướng dương
Thịt đỏ
Cá hồi, cá ngừ
Thực phẩm giàu acid béo omega-3
Chế độ ăn ít chất béo có liên quan đến sự thay đổi tâm trạng, vì vậy hãy thêm chất béo lành mạnh như bơ, dừa, các loại hạt, dầu oliu và trứng vào chế độ ăn uống hàng ngày. Cá nước lạnh đóng hộp, đông lạnh hoặc tươi, chẳng hạn như cá ngừ, cá hồi, cá mòi, cá thu là nguồn cung cấp acid béo omega-3 tốt chỉ có. Các lựa chọn dựa trên thực vật để cung cấp acid béo omega-3 bao gồm các loại rau lá xanh đậm, hạt chia, đậu nành, quả óc chó, dầu hạt lanh. Điều quan trọng là phải chú ý đến nguồn acid béo omega-3 vì một số loại cá có thể chứa hàm lượng thủy ngân ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của bà mẹ và em bé.
Thực phẩm cung cấp protein và sắt
Thịt bò, thịt cừu
Tôm
Ngũ cốc nguyên hạt, quả hạch
Đậu lăng
Gan
Mật mía chứa nhiều sắt
Rau chân vịt
Thực phẩm giàu vitamin D giúp cải thiện tâm trạng
Con người sản xuất vitamin D một cách tự nhiên bằng việc hấp thụ ánh nắng mặt trời qua da, nhưng nếu bạn đang tìm kiếm nguồn thực phẩm thì cá béo (bao gồm cá hồi, cá hồi, cá ngừ) rất tốt. Trứng và nấm được xử lý bằng tia cực tím cũng là những lựa chọn tốt và hầu hết các loại sữa, sản phẩm từ sữa bò cũng như sữa có nguồn gốc thực vật (như đậu nành, hạnh nhân, sữa yến mạch) đều là nguồn cung cấp vitamin D. Ngoài ra, vitamin D còn tìm thấy trong lòng đỏ trứng, ngũ cốc dinh dưỡng, gan động vật, nước cam,…
Bổ sung thực phẩm giàu kẽm
Động vật có vỏ, các loại thịt (như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu), đậu lăng, đậu xanh, hạt bí ngô, sữa, phô mai, ngũ cốc nguyên hạt đều là những nguồn cung cấp kẽm tốt. Kết hợp các loại rau lá xanh, tảo trong mỗi bữa ăn. Chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, làm dịu hệ thần kinh. Cải xoăn, rau bina, rong biển, củ cải là những lựa chọn tuyệt vời.
Uống đủ nước
Nước giúp cơ thể vận chuyển các chất dinh dưỡng, loại bỏ chất thải, điều hòa thân nhiệt. Nên uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
Bà mẹ sau sinh nên tránh đường, giảm tiêu thụ ngũ cốc (đặc biệt là ngũ cốc có chứa gluten vì gluten có liên quan đến chứng trầm cảm) để giữ lượng đường trong máu ổn định. Đồ uống có đường có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Nên hạn chế đồ uống có đường như nước ngọt, nước ép trái cây đóng hộp,… Chọn carbohydrate có chỉ số đường huyết thấp, chẳng hạn như các loại rau giòn và nhiều màu sắc cũng như các loại hạt.
Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp với nhu cầu cá nhân của bạn. Chế độ ăn uống lành mạnh chỉ là một phần trong việc điều trị trầm cảm sau sinh. Việc kết hợp chế độ ăn uống với các biện pháp điều trị khác như liệu pháp tâm lý, thuốc chống trầm cảm,…là rất quan trọng để đạt hiệu quả điều trị tốt chỉ có. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm hay thực phẩm bổ sung cần theo chỉ định của bác sĩ để tránh những rủi ro với sức khỏe người mẹ và cả em bé bú mẹ.
SKĐS – Mùa hè nóng nực khiến cơ thể mất nước nhanh hơn, do đó việc cung cấp đủ nước cho cơ thể rất quan trọng. Tuy nhiên, lượng nước cần thiết cho mỗi người tùy thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, giới tính, mức độ hoạt động thể chất và điều kiện môi trường.
Nước đóng vai trò rất quan trọng đối với hầu hết chức năng của các cơ quan, bộ phận trong cơ thể. Uống đủ lượng nước cơ thể cần sẽ giúp bạn duy trì hoạt động bình thường, góp phần cải thiện sức khỏe tổng thể.
1. Nhu cầu nước hàng ngày là bao nhiêu?
Bạn từng nghe nói rằng mọi người nên uống 8 ly nước mỗi ngày. Mặc dù lời khuyên đó hợp lý nhưng con số này chưa tính đến nhu cầu cá nhân của mọi người, như sức khỏe, mức độ hoạt động, môi trường và các yếu tố khác.
Ví dụ, Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia Hoa Kỳ khuyến nghị về lượng nước cung cấp hàng ngày cho những người từ 19 tuổi trở lên là khoảng 3,7 lít (tương đương 15 cốc) đối với nam giới và 2,7 lít (khoảng 11 cốc) đối với phụ nữ. Đây là lượng chất lỏng tổng thể mỗi ngày, bao gồm bất cứ thứ gì ăn hoặc uống có chứa nước, chẳng hạn như trái cây hoặc rau quả.
Các khuyến nghị cho trẻ em liên quan đến từng độ tuổi. Cụ thể:
Trẻ em từ 4-8 tuổi nên uống khoảng 5 cốc.
Trẻ từ 9-13 tuổi cần uống 7-8 cốc mỗi ngày.
Trẻ vị thành niên từ 14-18 tuổi uống khoảng 8-11 cốc mỗi ngày tùy nhu cầu của trẻ.
Khoảng 20% lượng chất lỏng hàng ngày thường đến từ thực phẩm và phần còn lại từ đồ uống. Do đó, tùy thuộc vào các loại thực phẩm và đồ uống khác, bạn có thể không cần phải uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu chất lỏng của mình. Vận động viên hoặc người lao động nặng, người làm việc dưới thời tiết nắng nóng nên uống nhiều nước hơn, khoảng 2,5 – 3 lít nước mỗi ngày.
2. Uống thừa nước hoặc thiếu nước cũng không tốt
Theo TS.BS Nguyễn Bách – Trưởng khoa Nội Thận – Lọc máu Bệnh viện Thống Chỉ có TP. HCM, uống không đủ nước có thể gây nhiều tác hại cho sức khỏe con người, ảnh hưởng nhiều hệ cơ quan tùy theo mức độ thiếu nước.
Khi cơ thể thiếu nước sẽ mau mệt do ứ đọng các chất độc do chuyển hóa. Nếu kéo dài có thể gây các bệnh lý thận tiết niệu như suy thận cấp, bệnh lý sỏi thận, nhiễm trùng đường tiểu. Đối với hệ thống tuần hoàn tim mạch, thiếu nước nặng có thể gây tụt huyết áp. Uống không đủ nước có thể gây táo bón…
Ngược lại, nếu uống quá nhiều nước cơ thể sẽ bị quá tải nước, ngộ độc nước; mức độ nặng chỉ có sẽ gây tình trạng phù não.
Mùa hè cơ thể cần nhiều nước hơn, đặc biệt những người làm việc nặng hoặc lao động ngoài trời.
TS.BS Nguyễn Bách cho biết: Lượng nước tiếp nhận của một người trung bình là khoảng 2-2,5 lít/ngày. Trong thời tiết nắng nóng, làm việc ra mồ hôi nhiều thì có thể uống 3 lít nước. Cách dễ dàng chỉ có để biết đã uống đủ nước hay chưa là bạn hãy quan sát màu sắc nước tiểu. Nếu thấy màu vàng sậm thường là uống chưa đủ nước, uống thêm một lượng nước nữa sẽ thấy màu sắc nước tiểu trong.
Cần lưu ý, giữ đủ nước không chỉ là lượng nước bạn uống vào mà còn thông qua các loại thức ăn khác. Cùng với việc uống 9-13 cốc nước hằng ngày, hãy cố gắng ăn nhiều trái cây và rau quả.
Bạn không cần phải uống nước lọc cả ngày để đáp ứng nhu cầu hydrat hóa của mình. Các nguồn chất lỏng tốt khác có thể xen kẽ với nước lọc bao gồm sữa, nước trái cây nguyên chất, trà và nước dùng, nước canh…
Trước đây, người ta vẫn cho rằng cà phê và trà là các chất kích thích khiến cơ thể mất thêm chất lỏng, gây mất nước cho cơ thể. Nhưng một số nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng cà phê và trà cũng cung cấp chất lỏng cần thiết giúp thúc đẩy quá trình hydrat hóa đồng thời chứa một số chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể.
3. Chuyên gia chỉ cách uống nước đúng, tốt cho sức khỏe
TS.BS Nguyễn Bách lưu ý, không nên uống một lúc một lượng lớn nước, chỉ nên uống dần trong ngày. Cần tạo thói quen uống đủ nước hằng ngày. Buổi sáng nên khởi đầu một ngày mới bằng việc uống 1 ly nước khoảng 200-300ml trước ăn sáng, buổi tối sau 19-20 giờ nên hạn chế uống nước vì có thể gây đi tiểu làm mất ngủ.
Với những người có bệnh mạn tính, tùy từng loại bệnh mà duy trì lượng nước uống khác nhau. Bệnh nhân cần có sự tư vấn của bác sĩ điều trị và chuyên gia dinh dưỡng để biết được lượng nước nên uống cho phù hợp với bệnh lý mắc phải.
Ví dụ: Đối với bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, người bệnh cần uống nhiều hơn 2,5 lít nước/ngày để cho loãng đàm, dễ khạc. Ở người bị bệnh xơ gan, cần uống ít nước lại, chỉ bằng lượng nước tiểu hôm trước, cộng thêm 500ml. Ở người suy thận có tiểu ít hay đang chạy thận cũng cần hạn chế uống nước. Người bệnh suy tim không nên uống quá 1,5 lít nước/ ngày và tối đa 1 lít/ ngày với bệnh nhân suy tim nặng. Lượng nước bao gồm nước uống, nước giải khát, trái cây, thức ăn…
SKĐS – Uống nước ép cà chua mỗi ngày có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nâng cao khả năng miễn dịch, tốt cho người cảm lạnh, cảm cúm…
Nước ép cà chua được làm từ cà chua tươi chín được chứng minh là đồ uống chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe, chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất, lycopene, vitamin E…
ThS.BS. Hoàng Khánh Toàn, nguyên Chủ nhiệm khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện TƯQĐ 108 cho biết, cà chua có một số tác dụng trong phòng chống tăng huyết áp, béo phì, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, tăng cường chức năng gan…
1. Thành phần dinh dưỡng của nước ép cà chua
Nước ép cà chua chứa nhiều vitamin và khoáng chất.
Nước ép cà chua rất bổ dưỡng, chứa nhiều vitamin và khoáng chất. Một cốc (240g) nước ép cà chua nguyên chất 100% (loại đóng hộp), không thêm muối:
Lượng calo: 41
Chất đạm: 2g
Chất xơ: 2g
Vitamin A: 22% giá trị hàng ngày (DV)
Vitamin C: 74% DV
Vitamin K: 7% DV
Thiamine (vitamin B1): 8% DV
Niacin (vitamin B3): 8% DV
Pyridoxine (vitamin B6): 13% DV
Folate (vitamin B9): 12% DV
Magie: 7% DV
Kali: 16% DV
Đồng: 7% DV
Mangan: 9% DV
2. Lợi ích sức khỏe của nước ép cà chua
Nước ép cà chua tốt cho sức khỏe, bạn có thể uống nước ép cà chua mỗi ngày. Một cốc nước ép cà chua rất tốt cho sức khỏe và đáp ứng hầu hết nhu cầu vitamin trong ngày. Dưới đây là một số lợi ích sức khỏe của nước ép cà chua:
Đáp ứng nhu cầu vitamin và chất xơ của cơ thể
Nước ép cà chua giàu protein. Một cốc nước ép cà chua đáp ứng nhu cầu vitamin C hàng ngày và cũng đáp ứng khoảng 1/4 nhu cầu vitamin A. Theo Viện Y tế Quốc gia, một ly nước ép cà chua cung cấp 20% lượng vitamin A được khuyến nghị hàng ngày; 12-15% kali và đồng, 5% magie, sắt, mangan, phốt pho. Nó cũng có 12% lượng pectin được khuyến nghị hàng ngày và khoảng 8% chất xơ.
Giàu carotenoid và polyphenol
Cà chua chứa các thành phần hoạt tính sinh học, các chất phytochemical như carotenoids và polyphenol. Carotenoid được chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể giúp duy trì thị lực tốt và sức khỏe mô. Nó cũng có thể ngăn ngừa ung thư, theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cancers Carotenoid (Hoa Kỳ) chất chống oxy hóa này giúp ngăn ngừa việc sản xuất các gốc tự do.
Giàu chất chống oxy hóa giúp chống viêm và hỗ trợ giảm cân
Chất chống oxy hóa rất quan trọng đối với cơ thể và nước ép cà chua rất giàu chất chống oxy hóa được gọi là lycopene. Một ly nước ép cà chua có 22mg lycopene. Lycopene giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại và làm giảm tất cả các dấu hiệu viêm trong cơ thể, theo một nghiên cứu được công bố trên Current Medicinal Chemistry (Hoa Kỳ).
Một nghiên cứu kéo dài hai tháng được công bố trên tạp chí Dinh dưỡng, đã quan sát tác động của 1- 2 cốc nước ép cà chua mỗi ngày đối với 30 phụ nữ. Người ta thấy rằng có sự giảm các protein gây viêm gọi là adipokine.
Cà chua còn có khả năng giúp cơ thể thải độc, rất tốt để hỗ trợ gan tránh khỏi tình trạng làm việc quá tải.
Không chỉ vậy, các nhà nghiên cứu còn nhận thấy rằng lượng cholesterol và số đo vòng eo cũng giảm. Uống nước ép cà chua kết hợp với chăm chỉ tập luyện, kích thích quá trình trao đổi chất và từ đó, lượng mỡ thừa trong cơ thể sẽ được đốt cháy nhiều hơn, giúp nhanh giảm cân hơn.
Hỗ trợ điều trị bệnh tim
Uống nước ép cà chua thường xuyên giúp giữ cho trái tim khỏe mạnh. Lycopene và beta-carotene có trong nước ép tốt cho huyết áp, giảm cholesterol. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Anh đã quan sát 584 người tham gia tích cực tiêu thụ cà chua cũng như các sản phẩm từ cà chua trong một thập kỷ. Họ giảm nguy cơ mắc bệnh tim so với nhóm không ăn cà chua.
Có thể ngăn ngừa ung thư
Uống nước ép cà chua cũng giúp ngăn ngừa nhiều loại bệnh ung thư. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Research đã phân tích công việc của 24 nghiên cứu và kết luận rằng tiêu thụ cà chua có thể làm giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Tăng cường thị lực
Những người cao tuổi, những người có vấn đề về thị lực có thể uống nước ép cà chua để cải thiện, tăng cường thị lực. Cụ thể, trong nước ép từ quả cà chua sẽ có chứa rất nhiều các loại dưỡng chất như lutein, zeaxanthin, beta-carotene, vitamin C – đây đều là những dưỡng chất rất tốt cho mắt, giúp mắt sáng hơn đồng thời làm chậm tình trạng thoái hóa thị lực vì vấn đề tuổi tác.
Làm đẹp da
Phụ nữ uống nước ép cà chua có làm da đẹp.
Trong cà chua có chứa nhiều loại vitamin, các chất chống oxy hoá,… Những chất này có tác giúp làm cho làn da trở nên khỏe khoắn, trắng sáng và căng mịn hơn, ngăn ngừa mụn trứng cá hiệu quả.
Nước ép cà chua cũng rất hữu ích trong việc chống nắng nhờ chứa chất lycopene. Chất chống oxy hóa không chỉ bảo vệ làn da nhạy cảm của bạn khỏi bị cháy nắng mà còn tăng cường khả năng chống tia cực tím của da.
3. Tác dụng phụ của nước ép cà chua
Mặc dù nước ép cà chua tốt cho sức khỏe nhưng việc uống nước ép cà chua cũng có một số nhược điểm. Đây là những điều cần lưu ý nếu uống quá nhiều nước ép cà chua.
Hàm lượng natri
Nếu cho thêm muối vào nước ép cà chua hoặc đang uống nước ép cà chua đóng gói, hãy đảm bảo kiểm tra hàm lượng natri và muối. Nhiều loại nước ép cà chua chứa quá nhiều natri, có thể gây hại cho cơ thể, chẳng hạn như tăng huyết áp.
Ít chất xơ hơn cà chua
Nếu đang muốn tăng hàm lượng chất xơ thì nên ăn cả quả cà chua thay vì uống nước ép cà chua. Cà chua chứa 1,4g chất xơ trong 100g cà chua, trong khi hàm lượng chất xơ trong 100g nước ép cà chua là 0,4 g.
Bổ sung lượng calo cao
Nếu đang uống nước ép cà chua làm sẵn, hãy đảm bảo kiểm tra tất cả các thành phần. Đôi khi, trái cây và các món có hàm lượng calo cao khác có thể được thêm vào để tăng hương vị và điều này có thể làm tăng lượng calo. Ngoài ra, hãy đảm bảo kiểm tra hàm lượng đường.
Có thể ảnh hưởng đến bệnh tiêu hóa
Nếu đang gặp bất kỳ vấn đề về tiêu hóa nào, chẳng hạn như Hội chứng ruột kích thích hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản nên tránh dùng nước ép cà chua. Cà chua có tính acid và điều này có thể gây hại.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên nên uống nước ép cà chua vào giữa buổi sáng hoặc giữa buổi chiều, nên lưu ý là uống sau bữa ăn khoảng 2 đến 3 tiếng để nước ép cà chua phát huy tối đa được những tác dụng, đồng thời không gây hại cho sức khỏe. Điều này giúp hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn và cân bằng độ PH của cơ thể.
