Viêm da cơ địa ở người lớn là diễn biến mạn tính. Các triệu chứng bao gồm da dày thâm, ranh giới rõ, lichen hoá, các vết nứt đau. Đây là hậu quả của việc bệnh nhân ngứa gãi nhiều. Vị trí thường gặp là các nếp gấp lớn, lòng bàn tay, bàn chân, các ngón, cổ, gáy, cổ tay, cẳng chân.

1. Điều trị viêm da cơ địa thế nào?

Có nhiều thuốc điều trị, tùy theo độ tuổi, giai đoạn và mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc hợp lý bao gồm: Kháng viêm, kháng histamin (chống ngứa), thuốc bôi khử khuẩn và diệt khuẩn tại chỗ (có thể kèm có corticoid chống viêm) như sunfadiazin bạc, diretlex…

Lưu ý, trong điều trị viêm da cơ địa cần bôi thuốc từ 15-20 ngày. Khi bôi, dùng đầu ngón tay, bôi dàn mỏng đều vị trí da tổn thương, không thoa rộng ra vùng da lành.

Các thuốc bôi theo chỉ định của bác sĩ sẽ đem lại hiệu quả cải thiện tình trạng viêm da cơ địa cho người bệnh nhanh, nhưng cũng có thể gây ra những tác dụng phụ nếu dùng không đúng cách, bởi trong thành phần đều chứa steroid. Lạm dụng thuốc chứa steroid trong thời gian dài có thể gây biến chứng giãn mạch, teo da, rạn da, nổi nhiều mụn…

Để an toàn, việc dùng thuốc cần có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa da liễu.

2. Sử dụng kem dưỡng ẩm cho người bị viêm da cơ địa

Dưỡng ẩm là bước rất quan trọng đối với bệnh viêm da cơ địa. Dưỡng ẩm đúng cách vừa giúp da mềm mịn, giảm khô ráp, bong tróc vừa giúp tăng đáp ứng với thuốc điều trị và hỗ trợ phòng ngừa bệnh tái phát. Tuy nhiên khi lựa chọn kem dưỡng ẩm cần chú ý thành phần, kết cấu và nguồn gốc cũng như xuất xứ của sản phẩm.

Nên chọn kem dưỡng ẩm có chứa chất béo tự nhiên trên da (ceramide); dầu khoáng (mineral oil); ngăn chặn thoát hơi nước trên da (petroleum, lanolin); có tác dụng tạo màng kỵ nước trên bề mặt da giúp ngăn chặn tình trạng thoát hơi nước; thành phần hút nước (hyaluronic acid, urea, glycerin sorbitol); thành phần làm mềm da (isopropyl palminate, dầu bơ, yến mạch, dầu thầu dầu…).

3. Người viêm da cơ địa có nên sử dụng mỹ phẩm không?

 Dùng kem dưỡng ẩm đúng cách cho người viêm da cơ địa trong mùa lạnh ĐỌC NGAY

Người bị viêm da cơ địa da thường bị thiếu hụt filaggrin và loricrin khiến các tế bào biểu mô giảm mức độ liên kết, da dễ bị thoát hơi nước, khô căng và nứt nẻ nên hàng rào bảo vệ da bị yếu, da dễ tổn thương.

Làn da của người bị viêm da cơ địa rất nhạy cảm với các thành phần có trong mỹ phẩm, vì thế nên hạn chế sử dụng. Nếu cần sử dụng mỹ phẩm thì nên lựa chọn sản phẩm có công thức an toàn, đã được kiểm định da liễu với làn da nhạy cảm. 

Tránh sử dụng mỹ phẩm chứa chất lột tẩy, hương liệu, chất bảo quản và thành phần tổng hợp. Các thành phần này có khả năng kích ứng cao và dễ khiến da đỏ rát, ngứa ngáy.

Để hạn chế viêm da cơ địa tái phát, nên:

• Hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên gây kích ứng da: Lông động vật nuôi, khói bụi, vải dạ, len, nước hoa, phấn, thức ăn gây dị ứng…
• Nên vệ sinh phòng ngủ, thay chăn, ga, gối thường xuyên.
• Duy trì độ ẩm và không khí thoáng mát trong phòng.
• Mặc quần áo rộng rãi khi ở nhà.
• Mặc ấm vào mùa đông và thoáng mát vào mùa hè.
• Sử dụng nước ấm để tắm, không dùng nước lạnh hoặc nóng.
• Sử dụng sữa tắm hoặc xà phòng có nồng độ pH ở mức trung bình, ít kiềm. Tắm xong lau khô người và thoa kem dưỡng ẩm cho da.
• Không nên gãi hoặc chà xát mạnh khi có triệu chứng ngứa ngáy trên da.

SKĐS – Làn da khỏe mạnh không chỉ giúp bảo vệ cơ thể mà còn giúp chúng ta trẻ, đẹp hơn. Một số giải pháp dưới đây giúp làn da khỏe đẹp bền vững từ bên trong

Làn da được ví như ‘cửa sổ’ của cơ thể, tiết lộ những câu chuyện về sức khỏe từ bên trong. Tất cả các tình trạng như mụn trứng cá trong thời niên thiếu, cho đến làn da rạng rỡ khi trưởng thành hay những nốt đồi mồi do lão hóa… đều được phản ánh trên làn da. Hay nói cách khác tuổi tác và sức khỏe đều được thể hiện rất rõ qua ‘tấm gương’ này.

Vai trò quan trọng chỉ có của da là tuyến phòng thủ đầu tiên giữa cơ thể và thế giới bên ngoài, bảo vệ chúng ta khỏi vi khuẩn, virus, ô nhiễm và các chất hóa học… mà chúng ta gặp phải ở nơi làm việc, trong môi trường và ở nhà…

Da điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, duy trì cân bằng chất lỏng và kiểm soát sự mất độ ẩm. Nó cũng hoạt động như một rào cản và giảm xóc, nhận biết cảm giác đau để cảnh báo về sự nguy hiểm và bảo vệ chúng ta khỏi tia cực tím (UV) có hại của mặt trời.

Nhiều yếu tố có thể tác động đến làn da như di truyền, lão hóa, nội tiết tố và các bệnh như đái tháo đường… là những yếu tố bên trong ảnh hưởng đến làn da. Một số trong số này bạn không thể tác động, nhưng có nhiều yếu tố bên ngoài mà bạn có thể thay đổi.

Các tác nhân bên ngoài như tiếp xúc với ánh nắng mặt trời không được bảo vệ, tắm nước quá nóng… có thể làm hỏng da. Chế độ ăn uống không lành mạnh, căng thẳng, thiếu ngủ, lười vận động, mất nước, hút thuốc và một số loại thuốc chỉ có định… đều có thể ảnh hưởng đến khả năng hoạt động như một hàng rào bảo vệ hiệu quả của da.

Một số thay đổi dưới đây có thể giúp bạn loại bỏ nếp nhăn, giúp da khỏe đẹp hơn:

1. Ăn uống lành mạnh giúp da khỏe đẹp

Những gì bạn ăn cũng quan trọng như các sản phẩm bạn thoa lên da. Chế độ ăn uống có thể cải thiện sức khỏe làn da từ trong ra ngoài. Vì vậy, một làn da sáng mịn bắt đầu bằng việc ăn uống lành mạnh, với những thực phẩm có lợi cho da.

1.1 Thực phẩm tốt cho da

– Xoài chứa các hợp chất có đặc tính chống oxy hóa. Những hợp chất này giúp bảo vệ các thành phần của da, chẳng hạn như collagen, giúp da khỏe đẹp hơn.

– Cà chua có lợi ích ngăn ngừa ung thư da. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng kết hợp bột cà chua vào bữa ăn của bạn, có thể giúp bảo vệ chống cháy nắng. Sau 10 tuần, những người tiêu thụ 40 gam bột cà chua mỗi ngày, ít bị cháy nắng hơn 40% so với nhóm đối chứng.

Lycopene, sắc tố làm cho cà chua có màu đỏ đậm, được cho là có tác dụng bảo vệ chống lại tác hại của tia cực tím.

– Trà xanh đã được chứng minh là có nhiều lợi ích cho da. Các hợp chất được tìm thấy trong trà xanh như polyphenol giúp làm trẻ hóa các tế bào da. Điều này cho thấy rằng, chúng có thể hữu ích trong việc chữa lành vết thương hoặc một số tình trạng da.

Một số nghiên cứu cho thấy tiềm năng của trà xanh cho các tình trạng da như bệnh vẩy nến và gàu. Các mảng da khô, bong tróc và đỏ thường xuất hiện trong những tình trạng này, thường là do viêm và sản xuất quá mức tế bào da. Trà xanh có thể làm chậm quá trình sản xuất tế bào da và ức chế viêm nhiễm.

– Trà trắng có đặc tính chống ung thư và chống lão hóa. Một nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, một số thành phần trong trà trắng có thể bảo vệ da khỏi stress oxy hóa và tổn thương tế bào miễn dịch.

– Cải xoăn là một trong những nguồn chứa lutein và zeaxanthin tốt chỉ có. Lutein và zeaxanthin có thể bảo vệ chống lại các tổn thương da do ánh sáng gây ra, đặc biệt là từ tia UV.

– Omega- 3 được tìm thấy trong dầu cá, quả óc chó và hạt bí ngô hoặc các loại dầu như dầu hạt lanh, dầu ô liu… có thể ngăn ngừa tình trạng khô da và tróc vẩy.

– Đậu nành có thể giúp cải thiện nếp nhăn, chân chim xuất hiện ở khóe mắt ngoài, ở phụ nữ mãn kinh.

Tuy nhiên, không bao giờ dựa vào thực phẩm để bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời. Để bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời, hãy luôn sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF ít chỉ có là 15, không nên ra ngoài trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều, mặc quần áo che kín da và đội mũ rộng vành (nếu phải ra ngoài).

1.2 Cắt giảm rượu bia giúp da khỏe đẹp

Cắt giảm lượng rượu có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư da. Các nghiên cứu cho thấy, uống nhiều rượu hơn có liên quan đến nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy ở da cao hơn.

Các nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng, cứ tăng 10 gam lượng rượu tiêu thụ mỗi ngày, nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy tăng 7% và nguy cơ ung thư biểu mô tế bào vảy ở da tăng 11%.

2. Kiểm soát căng thẳng 

Căng thẳng có mối liên hệ mật thiết với làn da. Trong một nghiên cứu về sinh viên đại học, những người trải qua mức độ căng thẳng cao có nhiều khả năng gặp các vấn đề về da như:

• Ngứa da
• Rụng tóc
• Xuất hiện các mảng bong tróc, nhờn hoặc sáp trên da đầu
• Đổ mồ hôi khó chịu
• Da tróc vảy
• Phát ban…

Một nghiên cứu khác cho thấy thanh thiếu niên báo cáo mức độ căng thẳng cao có khả năng bị mụn trứng cá nặng cao hơn 23%.

Theo đó, căng thẳng có thể làm tăng lượng bã nhờn, nguyên nhân làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Điều này làm tăng nguy cơ và mức độ nghiệm trọng của mụn trứng cá.

Giảm mức độ căng thẳng sẽ giúp cho làn da sáng mịn hơn. Nếu bạn nghĩ rằng căng thẳng đang ảnh hưởng đến làn da của mình, hãy thử các kỹ thuật giảm căng thẳng như thái cực quyền, yoga hoặc thiền định.

3. Giữ ẩm cho da 

Kem dưỡng ẩm sẽ giúp giữ cho lớp trên cùng của tế bào da ngậm nước và giữ ẩm. Kem dưỡng ẩm thường chứa chất giữ ẩm, chất khóa ẩm để giữ độ ẩm cho da và chất làm mềm, mịn da.

Học viện Da liễu Hoa Kỳ khuyến nghị các cách sau để giữ ẩm và ngăn ngừa tình trạng da khô, đỏ và ngứa:

• Tắm một lần từ 5 đến 10 phút mỗi ngày. Nếu tắm lâu có thể lấy đi lớp dầu trên da và làm khô da.
• Sử dụng nước ấm thay vì nước nóng.
• Giảm thiểu việc sử dụng xà phòng mạnh, sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ và không mùi.
• Tránh xa bàn chải mài mòn, bọt biển tắm và khăn lau có thể làm hỏng bề mặt da.
• Thấm khô da nhẹ nhàng bằng khăn sau khi tắm.
• Dưỡng ẩm ngay sau khi tắm. Để giữ độ ẩm, cần bôi dướng ẩm trong vòng vài phút sau khi khô.
• Mặc quần áo không gây kích ứng. Khi mặc quần áo làm từ len hoặc các chất liệu thô khác, hãy mặc bên trong bằng lụa hoặc cotton.
• Sử dụng bột giặt không gây dị ứng.
• Tránh đến quá gần lò sưởi và các nguồn nhiệt khác có thể làm khô da.
• Bật máy tạo độ ẩm vào mùa đông để bổ sung độ ẩm cho lớp trên cùng của da.

Liên hệ với bác sĩ da liễu nếu những thay đổi đơn giản này không giúp giảm khô da. Bác sĩ sẽ tư vấn và cung cấp phương pháp điều trị nhắm mục tiêu cho các vấn đề về da cụ thể của bạn.

4. Bỏ thuốc lá 

Hút thuốc làm thu hẹp các mạch máu nằm ở lớp ngoài của da, làm giảm lưu lượng máu và làm da cạn kiệt các chất dinh dưỡng, oxy cần thiết để duy trì sức khỏe.

Collagen và elastin cung cấp cho da sức mạnh và độ đàn hồi. Hút thuốc có thể làm giảm độ đàn hồi tự nhiên của da bằng cách gây ra sự phân hủy collagen và giảm sản xuất collagen. Hơn nữa, các biểu hiện lặp đi lặp lại khi hút thuốc, chẳng hạn như mím môi, có thể góp phần tạo nên các nếp nhăn trên mặt.

Nếu bạn hiện đang hút thuốc, điều tốt chỉ có bạn có thể làm cho sức khỏe làn da của mình, giúp da khỏe đẹp là bỏ thuốc lá.

5. Ngủ dủ giấc 

Ngủ đủ giấc có thể mang lại điều kỳ diệu cho làn da. Ngủ ngon giấc sẽ xua tan quầng thâm quanh mắt và cải thiện màu da và điều tuyệt vời chỉ có là chúng ta làm điều này hoàn toàn miễn phí. Theo đó, người lớn nên ngủ từ 7 đến 9 giờ mỗi ngày.

Thiếu ngũ mạn tính được biết là có liên quan đến béo phì, suy giảm miễn dịch, đái tháo đường và ung thư, nhưng nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chất lượng giấc ngủ cũng có thể có tác động đáng kể đến chức năng và lão hóa của da.

Những người có giấc ngủ kém có nhiều dấu hiệu lão hóa da sớm và giảm khả năng tự phục hồi của da vào ban đêm, do các tác nhân gây ô nhiễm môi trường như tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Trong giấc ngủ sâu, cơ thể sẽ chuyển sang chế độ sửa chữa và tái tạo da, cơ, máu và tế bào não. Nếu không ngủ đủ giấc, cơ thể không thể sản xuất collagen mới. Collagen giúp da bạn không bị chảy xệ…

Giữ cho làn da của bạn khỏe mạnh và tươi trẻ không chỉ có thiết bạn phải mua các loại kem dưỡng da đắt tiền. Bằng cách làm theo các bước đơn giản này, bạn có thể làm sáng làn da xỉn màu và thiếu sức sống…

SKĐS – Da của trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện nên việc chăm sóc da cho trẻ là rất cần thiết. Tuy nhiên dùng kem dưỡng da thế nào cho đúng và không gây tác hại mới là điều mà các bà mẹ cần nắm rõ.

1. Hiểu đúng và đủ về làn da của trẻ em

Trước khi giải đáp về việc cần thiết phải chăm sóc da cho trẻ, cần hiểu rõ về làn da của trẻ. Cũng như người lớn, cấu trúc lớp bao phủ và bảo vệ toàn bộ cơ thể là da của bé. Theo đó, với sự phát triển trong 1000 ngày đầu đời, các cấu trúc đường thở, mũi xoang, tai mắt; các chức năng của các hệ cơ quan hệ thống miễn dịch, thận, gan mật, thậm chí đến cả những vi khuẩn cộng sinh, tất cả đều rất khác biệt.

– Trẻ đẻ non dưới 34 tuần lớp sừng chưa trưởng thành, do đó sẽ tăng các nguy cơ mất nước thượng bì, dễ mất nhiệt, dễ rối loạn thân nhiệt.

– Trẻ đẻ non dưới 25 tuần có nguy cơ mất nước điện giải tăng gấp 15 lần so với trẻ đủ tháng. Da của trẻ dễ tổn thương, mất chức năng, dễ bị nhiễm trùng lan rộng.

Với chức năng bảo vệ các cơ quan trong cơ thể, nhưng làn da của bé lại mỏng manh, dễ bị tổn thương như vậy, nên vấn đề chăm sóc da cho trẻ sơ sinh , trẻ nhỏ là vô cùng cần thiết.

2. Tiêu chí lựa chọn sản phẩm chăm sóc da cho trẻ

Do cấu trúc làn da của bé rất đặc biệt như đã phân tích ở trên và quá trình hoàn thiện vẫn tiếp tục diễn ra. Hơn nữa chúng ta đang sống trong môi trường ô nhiễm ngày càng trở nên trầm trọng, nên các bệnh lý về da ở trẻ như chàm, viêm da cơ địa, … ngày càng trở nên phức tạp. Do đó, cần bảo vệ da của bé trước khi có bệnh, đừng để khi bé có bệnh rồi mới bắt đầu điều trị.

Việc cung cấp các chất dưỡng ẩm, dưỡng thể cho làn da của bé là rất cần thiết để giúp cho bé có làn da khỏe mạnh. Thực tế phụ huynh đã bắt đầu quan tâm và sử dụng các sản phẩm chăm sóc cho da của bé, nhưng tỉ lệ này chưa nhiều và đôi khi còn dùng sai. Vậy nên sử dụng như thế nào cho đúng và không gây tác hại cho da của bé?

Trước hết, lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da cho trẻ cần phải là sản phẩm chuyên biệt. Từ các sản phẩm như dầu gội, sữa tắm, nước giặt… đều phải là các sản phẩm an toàn cho da của bé, không sử dụng hương liệu.

Khi mua sản phẩm chăm sóc da cho bé, phụ huynh cần lưu ý kiểm tra các thành phần, trong đó sản phẩm phải không chứa các thành phần: Parabens, parafins, silicones…

Các sản phẩm chăm sóc da cho em bé phải được các cơ quan kiểm định quốc tế công nhận, như Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) hoặc Chứng nhận Dermatest châu Âu (là chứng nhận cao chỉ có ở châu Âu cho các sản phẩm đảm bảo an toàn cho người sử dụng, không gây kích ứng cho da).

3. Cách dùng kem dưỡng da cho bé

Quá trình hoàn thiện làn da của em bé vẫn tiếp tục từ 4-8 tuần sau sinh. Việc cung cấp sữa dưỡng thể, kem dưỡng ẩm cho bé là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, các sản phẩm chăm sóc da cho trẻ sơ sinh cần phải là dòng sản phẩm chuyên biệt dùng được cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ.

Các sản phẩm này nên được sử dụng đúng cách và chỉ sử dụng khi làn da đang khỏe mạnh để chống nguy cơ trở thành bệnh. Đối với các trường hợp da đang bị bệnh lý, cần phải được bác sĩ khám bệnh trước, sau đó mới tư vấn và hướng dẫn sử dụng sản phẩm phù hợp.

Cách dùng sữa dưỡng thể và kem dưỡng ẩm cho trẻ như sau:

– Sữa dưỡng thể là loại sữa dạng lỏng, có thể dễ dàng ngấm qua làn da, vì vậy nên sử dụng ngay sau khi trẻ tắm xong.

– Nên dùng sữa dưỡng thể thoa lên da toàn thân của em bé, kèm theo vài động tác massage nhẹ nhàng giúp sữa dưỡng thể sẽ thấm sâu vào làn da và giúp bé có làn da mịn màng hơn.

– Đối với kem (cream) dưỡng ẩm là loại đặc hơn, nên được thoa ở nơi mà da của bé tiếp xúc với môi trường (bàn chân, bàn tay).

Lưu ý: Do da của trẻ rất mỏng manh và dễ tổn thương, nên sử dụng kem chống nắng rất quan trọng khi cho trẻ ra ngoài trời. Điều quan trọng cần chú ý lựa chọn sản phẩm phù hợp dành riêng cho da của bé.

SKĐS – Thịt đỏ đã được chứng minh là có nhiều nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe và các chuyên gia dinh dưỡng đều khuyên mọi người nên hạn chế tiêu thụ loại thực phẩm này. Đối với 6 nhóm người sau đây càng nên triệt để loại bỏ thịt đỏ ra khỏi thực đơn.

Một số nghiên cứu đều cho rằng, ăn thịt đỏ thường xuyên có mối liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển cholesterol cao và tăng huyết áp, cả hai đều có thể dẫn đến bệnh tim và cũng làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.

TS Roxana Ehsani – chuyên gia dinh dưỡng, người phát ngôn Truyền thông Quốc gia của Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng Hoa Kỳ cho biết: “Một số nghiên cứu thậm chí còn phát hiện ra rằng ăn nhiều thịt đỏ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường và thậm chí có thể làm giảm tuổi thọ”.

Nhưng đối với một số người, thịt đỏ có thể có tác động nghiêm trọng hơn. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, 6 nhóm người dưới đây không bao giờ nên ăn thịt đỏ

1. Những người có lượng cholesterol cao

Nếu bạn đã có lượng cholesterol cao, thì việc tiêu thụ thịt đỏ sẽ không giúp mức cholesterol của bạn thấp hơn, và sẽ làm tăng những giá trị xấu đó nhiều hơn.

Chuyên gia dinh dưỡng khuyên những người có hàm lượng cholesterol cao, tốt chỉ có chỉ nên tiêu thụ thịt đỏ khoảng 1 hoặc 2 lần một tháng. Hãy lựa chọn phần thịt đỏ tươi chỉ có như thịt sườn, thịt thăn hoặc thăn lưng là những lựa chọn tốt chỉ có.

2. Những người mắc hội chứng Alpha-gal

Chuyên gia dinh dưỡng Jonathan Valdes – Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng bang New York cho biết: Hội chứng Alpha-gal là tình trạng hiếm gặp trên toàn thế giới. Những người bị hội chứng này thường xuất hiện phản ứng dị ứng thực phẩm mỗi khi ăn thịt động vật, chủ yếu là với thịt đỏ. Ăn thịt đỏ có thể gây phát ban, buồn nôn, nôn, ợ chua, tiêu chảy, ho, giảm huyết áp, đau dạ dày nghiêm trọng và sưng môi, mắt hoặc cổ họng.

3. Những người mắc bệnh tim

Một người bị bệnh tim có thể đã tích tụ nhiều mảng bám không lành mạnh trong động mạch và một chế độ ăn gồm chất béo không có lợi như chất béo bão hòa hoặc chất béo chuyển hóa có thể gây ra nhiều mảng bám hơn.

Ehsani nói: “Sự tích tụ mảng bám này, nếu bị thu hẹp hơn nữa, có thể dẫn đến các sự kiện nguy hiểm hoặc gần như tử vong như đột quỵ hoặc đau tim”. Vì vậy, những người bệnh tim mạch nên hạn chế tối đa lượng thịt đỏ ăn vào.

4. Những người bị bệnh thận giai đoạn cuối

Một người bị bệnh tim có thể đã tích tụ nhiều mảng bám không lành mạnh trong động mạch và một chế độ ăn gồm chất béo không có lợi như chất béo bão hòa hoặc chất béo chuyển hóa có thể gây ra nhiều mảng bám hơn.

Ehsani nói: “Sự tích tụ mảng bám này, nếu bị thu hẹp hơn nữa, có thể dẫn đến các sự kiện nguy hiểm hoặc gần như tử vong như đột quỵ hoặc đau tim”. Vì vậy, những người bệnh tim mạch nên hạn chế tối đa lượng thịt đỏ ăn vào.

4. Những người bị bệnh thận giai đoạn cuối

TS. Valdes nói: “Chế độ ăn giàu protein khi thận của bạn không hoạt động tốt có thể gây hại nhiều hơn là có lợi. Bạn có thể cần phải giảm lượng protein từ 0,6-0,8 gam cho mỗi kg cân nặng tùy thuộc vào chức năng thận của bạn. Nếu bạn mắc phải tình trạng này, hãy đến gặp chuyên gia dinh dưỡng để giúp bạn phát triển chế độ ăn uống của mình”.

5. Những người có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ bệnh tim

Nếu bạn có một hoặc một vài trong số các yếu tố nguy cơ của bệnh tim như huyết áp cao, cholesterol cao, đái tháo đường, béo phì, ít hoạt động thể chất và / hoặc đang ăn một chế độ ăn uống không lành mạnh, bạn có thể nên cảnh giác hơn với việc tiêu thụ thịt đỏ.

1. Ehasni cho biết: “Những người mắc các chứng bệnh này có khuynh hướng phát triển bệnh tim và có nhiều nguy cơ mắc các tình trạng sức khỏe khác hơn. Tốt chỉ có những người có nguy cơ này nên hạn chế ăn thịt đỏ càng nhiều càng tốt, và thay vào đó tập trung vào việc chọn những phần protein rất nạc, chẳng hạn như ức gà, cá, đậu hoặc đậu lăng”.

6. Những người có tiền sử gia đình mắc một số bệnh ung thư

Theo Ehsani, đã có nghiên cứu chỉ ra rằng ăn thịt đỏ và thịt ché biến thường xuyên có nguy cơ phát triển ung thư ruột kết cao hơn. Một nghiên cứu mới cho thấy thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể gây ra tổn thương di truyền và có thể gây ung thư ruột kết.

Tuy nhiên, không chỉ riêng thịt đỏ có thể gây ra các vấn đề sức khỏe mà còn do cách bạn chế biến thịt như thế nào. TS. Ehsani cho biết thêm: “Nếu bạn chọn thịt nướng và thịt bị cháy sẽ chứa các chất gây có hại, có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư”.

Một số loại thịt đỏ cũng được chế biến sẵn nên bạn có nguy cơ tiêu thụ quá nhiều muối. Ehsani nói: “Một số loại thịt đỏ như xúc xích, giăm bông, thịt xông khói, thịt nguội, cũng có thể chứa rất nhiều muối, có thể dẫn đến nguy cơ tăng huyết áp”.

SKĐS – Một điều dễ nhận thấy ở người cao tuổi là quá trình lão hóa khiến cho khả năng nhai nuốt và tiêu hóa kém dẫn đến nhiều người không muốn ăn, ăn không ngon miệng, sức khỏe ngày càng kém hơn. Vậy, cần lưu ý gì để người cao tuổi ăn ngon, hấp thu tốt, khỏe mạnh và minh mẫn?

1. Dinh dưỡng kém khiến người cao tuổi ngày càng suy yếu sức khỏe

Có nhiều nguyên nhân khiến người cao tuổi chán ăn, ăn không ngon miệng. Trong đó chủ yếu là do quá trình lão hóa ở nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là khả năng nhai nuốt và suy giảm chức năng ở hệ tiêu hóa.

Do sự chăm sóc về răng miệng ít kỹ lưỡng và các vấn đề viêm lợi, bệnh quanh răng, rụng răng và tăng cảm giác răng trở nên rất phổ biến làm khả năng nhai nuốt, răng yếu đi ảnh hưởng đến vị giác khiến cho người cao tuổi bị giảm cảm giác thèm ăn, ăn uống kém đi.

Sự giảm nhu động thực quản làm chậm quá trình vận chuyển thức ăn qua ống tiêu hóa dẫn tới người già phải nhai lâu hơn và ăn chậm hơn.

Chức năng tiết các dịch tiêu hóa như nước bọt, dịch vị, dịch ruột, lượng máu tới các cơ quan này bị giảm sút nên khả năng tiêu hóa thức ăn bị kém, khó hấp thu các chất dinh dưỡng.

Ruột, dạ dày bị suy yếu cũng khiến người cao tuổi hay bị rối loạn tiêu hóa với biểu hiện: ăn không ngon, đầy bụng chướng hơi, tiêu chảy, táo bón…

Bên cạnh đó, các bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi như: đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, bệnh lý dạ dày, ung thư… cũng là nguyên nhân phổ biến khiến người cao tuổi thường xuyên mệt mỏi, không muốn ăn uống, dần dần dẫn tới suy kiệt.

2. Cần làm gì để đảm bảo dinh dưỡng tốt cho người cao tuổi?

Để giúp người cao tuổi đảm bảo dinh dưỡng tốt và khỏe mạnh hơn, người thân trong gia đình cần lưu ý chăm sóc về thể chất, tinh thần và đảm bảo chế độ ăn uống đủ chất và lành mạnh cho người cao tuổi. Duy trì trọng lượng cơ thể phù hợp, tránh suy dinh dưỡng hay thừa cân, béo phì

Theo TS. BS Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có một số lưu ý dinh dưỡng cho người cao tuổi như sau:

– Ăn đa dạng thực phẩm: Đảm bảo có chứa các nhóm thực phẩm sau: nhóm rau, củ, quả màu xanh đậm, màu vàng đỏ; nhóm ngũ cốc nguyên hạt; nhóm thịt nạc và thịt gia cầm, cá, trứng, đậu phụ, các loại hạt và hạt; sữa và các sản phẩm từ sữa; nhóm dầu và các hạt có dầu.

– Uống đủ nước: Khoảng 2 lít/ngày, tùy theo trọng cơ thể hay bệnh lý kèm theo; nên chia nhỏ, uống ít một.

– Hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa như bánh ngọt, thịt chế biến sẵn, bánh mì kẹp, bánh pizza, thực phẩm chiên, và các món ăn nhẹ mặn khác… Nên sử dụng vừa phải lượng dầu và các hạt có dầu.

– Ăn nhạt tương đối: Hạn chế thức ăn và đồ uống có thêm muối và không thêm muối vào thức ăn khi nấu nướng hoặc trên bàn ăn.

– Hạn chế thực phẩm và đồ uống có chứa thêm đường như bánh kẹo, nước ngọt có đường, nước ép đóng chai, nước bù khoáng, nước tăng lực và đồ uống thể thao…

– Hạn chế rượu bia: Nam giới uống không quá hai đơn vị cồn mỗi ngày; nữ giới không quá một đơn vị cồn mỗi ngày. (Một đơn vị cồn tương đương 1 chén rượu mạnh 30ml).

– Hạn chế hoặc chỉ bổ sung “thực phẩm bổ sung” theo hướng dẫn của bác sĩ.

3. Cách ăn uống phù hợp cho người cao tuổi

– Do khả năng nhai nuốt và hấp thu dinh dưỡng kém nên thức ăn hàng ngày của người cao tuổi cần được chế biến mềm, nhừ như các món cháo, súp, canh, hầm… giúp người cao tuổi dễ ăn, dễ nuốt và dễ tiêu hóa.

– Cần lưu ý ăn đúng giờ, không bỏ bữa. Nếu không thể ăn nhiều, có thể chia thành 4-6 bữa nhỏ trong ngày để đảm bảo đủ số lượng và chất lượng dinh dưỡng cần thiết.

– Không nên ăn quá no, hoặc ăn bữa ăn quá nhiều chất đạm, béo, ăn trước khi ngủ có thể gây đầy bụng, khó tiêu, ậm ạch, khó chịu dẫn đến mất ngủ.

4. Không ăn kiêng, bỏ bữa đối với người cao tuổi bị đái tháo đường

Đối với người cao tuổi bị đái tháo đường cần cung cấp đủ dinh dưỡng cân bằng cả về số lượng và chất lượng nhưng không làm tăng đường huyết nhiều sau ăn và cũng không làm hạ đường huyết vì bữa ăn cách xa nhau.

Khẩu phần ăn cho người bệnh cần đa dạng, cân đối, hài hòa các thành phần dinh dưỡng như: chất bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và chất khoáng.

Tuyệt đối không ăn kiêng, bỏ bữa dễ gây hạ đường huyết. Nếu để hạ đường huyết rất nguy hiểm đối với người đái tháo đường.

5. Hạn chế ăn thịt đỏ nếu bị rối loạn mỡ máu

Rối loạn mỡ máu có nguyên nhân chủ yếu từ hàm lượng cholesterol trong máu. Vì vậy, nguyên tắc đầu tiên trong chế độ ăn là phải giảm tiêu thụ các thực phẩm giàu cholesterol.

Thịt đỏ chứa hàm lượng cholesterol cao. Ăn quá nhiều thịt đỏ sẽ làm cho bệnh tiến triển xấu hơn. Ngoài ra người bệnh cũng nên tránh thịt mỡ, thịt có gân, có da. Nên thay thế thịt đỏ bằng các loại thịt trắng như cá, gà…

Cá và dầu cá chứa hàm lượng omega 3 rất tốt cho người bệnh mỡ máu. Nên ăn cá từ 2-3 lần mỗi tuần để làm giảm lượng cholesterol trong máu.

6. Bổ sung thực phẩm giàu kẽm để tăng cường miễn dịch

Người cao tuổi thường có sức đề kháng kém, dễ mắc phải các bệnh nhiễm trùng, bệnh về đường hô hấp, các bệnh tự miễn và mạn tính khác…

Bên cạnh đó, do tình trạng ăn uống kém cũng là nguyên nhân khiến người cao tuổi bị thiếu kẽm. Vì thế, người cao tuổi cần bổ sung kẽm để nâng cao hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh.

Để bổ sung kẽm cho cơ thể, người cao tuổi nên ăn các thức ăn giàu kẽm từ cả nguồn động vật và thực vật như: Thịt bò, thịt lợn nạc, hàu, ốc, hến, sò, cua, tôm, trứng, sữa, phô mai, ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, các loại đậu…

7. Thực phẩm nên dùng để có giấc ngủ tốt, tinh thần khỏe mạnh

Có nhiều nguyên nhân gây mất ngủ ở người cao tuổi như do tuổi cao, mắc các bệnh mạn tính, tâm lý hay lo lắng, xúc động… Loại trừ nguyên nhân mất ngủ do bệnh lý thì cách điều trị mất ngủ tốt chỉ có là áp dụng các biện pháp không dùng thuốc. Trong đó cần điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Người cao tuổi nên ăn thực phẩm giàu vitamin nhóm B như: thịt, cá, sữa, trứng, gan động vật, ngao, hàu, trai, các loại hải sản, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu… Những thực phẩm này rất tốt cho hoạt động của hệ thần kinh, giúp ngăn ngừa mệt mỏi, trầm cảm, đau đầu, giảm trí nhớ, mất ngủ…

Các thực phẩm giàu magiê như các loại rau lá xanh như rau chân vịt, các loại hạt, đậu và ngũ cốc nguyên hạt… cũng giúp làm dịu hệ thần kinh trung ương ảnh hưởng tới giấc ngủ.

Một số loại trà hoặc món ăn từ các thực phẩm như: hạt sen, lạc tiên, táo đỏ, long nhãn… cũng có tác dụng an thần, giúp người cao tuổi cải thiện tình trạng mất ngủ, từ đó giữ được trạng thái tinh thần thoải mái và minh mẫn hơn.

1. Lợi ích của việc ăn uống lành mạnh khi lớn tuổi

Ăn uống lành mạnh rất quan trọng ở mọi lứa tuổi, nhưng càng trở nên quan trọng hơn khi bước vào tuổi trung niên và cao niên. 

Cùng với việc giữ cho cơ thể khỏe mạnh, ăn uống điều độ cũng là chìa khóa để mọi người có cái nhìn tích cực và giữ cân bằng về mặt cảm xúc. Bất kể tuổi tác hay thói quen ăn uống trước đây như thế nào, không bao giờ là quá muộn để thay đổi chế độ ăn uống và cảm nhận sự cải thiện sức khỏe dần dần.

Cùng với hoạt động thể chất đều đặn, một chế độ ăn uống cân bằng cũng góp phần nâng cao tính độc lập với người cao tuổi. Các bữa ăn lành mạnh có thể cung cấp nhiều năng lượng hơn và giúp bạn trông đẹp hơn, tâm trạng tốt hơn. Tất cả đều được kết nối khi cơ thể khỏe mạnh, sẽ khiến người cao tuổi cảm thấy hạnh phúc hơn.

2. Chế độ ăn uống lành mạnh cho người cao tuổi

ThS. BS. Lê Thị Hải – nguyên Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: Trong các biện pháp tăng cường sức đề kháng thì chế độ dinh dưỡng đóng góp một phần không nhỏ.

Chuyên gia dinh dưỡng Lê Thị Hải đưa ra nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người cao tuổi như sau:

– Năng lượng: Chỉ nên ăn từ 1.600-1.700 kcalo/ ngày

– Số bữa ăn: 3 bữa chính, 2-3 bữa phụ

– Người cao tuổi nên giảm lượng muối, đường trong khẩu phần ăn: muối ăn 3g/ngày, đường dưới 15g/ngày.

Chìa khóa để ăn uống lành mạnh là tập trung vào toàn bộ thực phẩm chế biến tối thiểu mà cơ thể cần khi già đi, nghĩa là lựa chọn thực phẩm càng gần với dạng tự nhiên càng tốt. Cơ thể chúng ta phản ứng khác nhau với các loại thực phẩm khác nhau, tùy thuộc vào di truyền và các yếu tố sức khỏe khác, vì vậy việc tìm ra chế độ ăn uống lành mạnh phù hợp chỉ có với mỗi người có thể cần một số thử nghiệm. Dưới đây là một số lưu ý:

Ăn nhiều trái cây và rau quả: Thay vì chỉ ăn chuối và táo, người cao tuổi nên chọn những loại trái cây có nhiều màu sắc như quả mọng hoặc dưa. Mục tiêu là cung cấp khoảng 2-3 phần ăn một ngày. Người cao tuổi nên ăn các loại rau lá xanh đậm, giàu chất chống oxy hóa, chẳng hạn như cải xoăn, rau bina và bông cải xanh cũng như các loại rau có màu sắc sặc sỡ như rau dền, cà rốt và bí đỏ.

Chọn canxi cho sức khỏe của xương: Duy trì sức khỏe của xương khi chúng ta già đi phụ thuộc vào lượng canxi đầy đủ để ngăn ngừa loãng xương và gãy xương. Các nguồn canxi tốt bao gồm sữa, sữa chua, phô mai hoặc các nguồn không có nguồn gốc từ sữa như đậu phụ, bông cải xanh, hạnh nhân và cải xoăn.

Nên chọn chất béo lành mạnh: Thay vì cố gắng loại bỏ chất béo khỏi chế độ ăn uống, hãy tập trung vào việc thưởng thức chất béo lành mạnh chẳng hạn như omega-3 có thể bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật, hỗ trợ tâm trạng và chức năng não khi cao tuổi.

Thay đổi nguồn protein: Theo ThS.BS. Lê Thị Hải, người cao tuổi nên ăn đầy đủ chất đạm (protein): Đây là thành phần quan trọng tạo ra kháng thể, chống lại các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài chính là các kháng nguyên như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng,… Người cao tuổi dễ bị thiếu hụt chất đạm do việc tiêu hóa, hấp thụ đạm kém dẫn đến gầy yếu, trí nhớ kém, suy giảm hệ miễn dịch… Nên bổ sung các thực phẩm như thịt nạc, cá, trứng, sữa, lạc, vừng, các sản phẩm chế biến từ đậu đỗ.

Nhu cầu chất đạm đối với người cao tuổi là 1,2g/kg cân nặng/ ngày (với một người nặng 50kg cần 60g chất đạm/ngày).

Với người cao tuổi, ăn đủ protein chất lượng cao có thể cải thiện tâm trạng, tăng cường khả năng chống lại căng thẳng, lo lắng và trầm cảm, thậm chí giúp suy nghĩ mạch lạc hơn. Tuy nhiên, ăn nhiều protein từ các sản phẩm thịt chế biến như xúc xích, thịt xông khói và đồ chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư và các vấn đề sức khỏe khác. Thay đổi nguồn protein bằng cách không chỉ dựa vào thịt đỏ mà nên bổ sung nhiều cá, đậu phụ, đậu Hà Lan, trứng, quả hạch và hạt trong chế độ ăn uống.

Ăn nhiều chất xơ: Thường xuyên ăn đủ chất xơ mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Ở người lớn tuổi, hoạt động của hệ tiêu hóa trở nên kém hiệu quả hơn, vì vậy điều quan trọng là phải bổ sung đủ chất xơ trong chế độ ăn uống hàng ngày. Phụ nữ trên 50 tuổi nên ăn ít chỉ có 21g chất xơ mỗi ngày, nam giới trên 50 tuổi ít chỉ có 30g mỗi ngày.

Lựa chọn carbs thông minh: Chọn ngũ cốc nguyên hạt thay vì bột mì trắng đã qua chế biến để có nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ hơn, đồng thời cắt giảm lượng đường và carbs tinh chế. 

Mặc dù độ nhạy vị giác và khứu giác giảm dần theo tuổi tác, nhưng chúng ta vẫn giữ được khả năng phân biệt vị ngọt lâu chỉ có, khiến nhiều người lớn tuổi tiêu thụ nhiều đường và carbs tinh chế hơn mức có lợi cho sức khỏe. 

Không giống như các loại carbs phức hợp giàu chất xơ, carbs tinh chế (chẳng hạn như gạo trắng, bột mì trắng, đường tinh luyện) có thể dẫn đến lượng đường trong máu tăng đột biến, sau đó là sự sụt giảm nhanh chóng khiến cơ thể cảm thấy đói và dễ có xu hướng ăn quá nhiều.

Các vitamin và khoáng chất quan trọng với người cao tuổi:

• Vitamin B:Sau 50 tuổi, dạ dày sản xuất ít axit dạ dày hơn khiến việc hấp thụ vitamin B-12 trở nên khó khăn hơn. Đây là loại vitamin cần thiết để giúp giữ cho máu và dây thần kinh khỏe mạnh. Người cao tuổi cần đảm bảo nhận đủ lượng B12 được khuyến nghị hàng ngày (2,4 mcg) từ thực phẩm tăng cường hoặc bổ sung vitamin theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Vitamin D:Theo tuổi tác, cơ thể tổng hợp vitamin D kém hiệu quả hơn, vì vậy hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung thực phẩm tăng cường vi chất hoặc vitamin tổng hợp, đặc biệt nếu bạn bị béo phì hoặc hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
• Nước:Người cao tuổi có thể dễ bị mất nước hơn vì cảm giác khát không còn rõ rệt. Vào mùa nắng nóng, hãy nhớ uống nước thường xuyên để tránh nhiễm trùng đường tiết niệu, táo bón và thậm chí nhầm lẫn. Nên đảm bảo uống đủ 8-10 cốc nước mỗi ngày (1,5- 2,0 lít) và uống nước sau mỗi lần ăn.

3. Vượt qua những trở ngại để ăn uống lành mạnh khi lớn tuổi

Ăn uống lành mạnh khi có tuổi không chỉ là chất lượng và sự đa dạng của thực phẩm. Đó cũng là niềm vui trong ăn uống, điều này sẽ tăng lên khi một bữa ăn được chia sẻ cùng bạn bè và người thân. Bầu không khí vui vẻ sẽ kích thích tâm trí, làm cho bữa ăn trở nên thú vị hơn và có thể giúp người cao tuổi tuân thủ kế hoạch ăn uống lành mạnh hơn.

Người cao tuổi thường bị mất nhạy cảm với vị mặn và đắng trước tiên, vì vậy họ thường có xu hướng cho nhiều muối vào thức ăn hơn trước mặc dù người lớn tuổi cần ít muối hơn người trẻ tuổi. Giải pháp là sử dụng các loại thảo mộc, gia vị và dầu tốt cho sức khỏe như dầu oliu để nêm thức ăn thay vì muối.

Một số vấn đề sức khỏe hoặc thuốc điều trị có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự thèm ăn hoặc ảnh hưởng đến khẩu vị, khiến người cao tuổi tiêu thụ quá nhiều đường hoặc muối. Hãy thử các chất tăng cường hương vị tự nhiên như dầu oliu, bơ, giấm, tỏi, hành, gừng và gia vị để tăng cảm giác ngon miệng.

Người cao tuổi có thể gặp khó khăn khi nhai nuốt thức ăn do đó nên chế biến thức ăn ở dạng lỏng, ninh nhừ như sinh tố, súp, canh hầm … Cũng có thể thêm nước sốt để làm ẩm thức ăn giúp nhai nuốt dễ dàng hơn.

SKĐS – Nếu muốn giảm cân, chúng ta cần kiểm soát các cơn thèm ăn. Cảm giác thèm ăn đôi khi mạnh hơn cảm giác đói bình thường, rất khó có thể kiểm soát. Điều này có thể làm chệch hướng kế hoạch ăn uống lành mạnh và làm thất bại nỗ lực giảm cân của rất nhiều người.

1. Cảm giác thèm ăn có phải là khi chúng ta thực sự đang đói không?

Cơ thể con người dựa vào thức ăn để cung cấp năng lượng, vì vậy có cảm giác đói là điều bình thường nếu không ăn trong vài giờ. Khi đói sẽ có cảm giác dạ dày cồn cào, mức năng lượng của cơ thể sụt giảm, đau đầu, cáu kỉnh, thèm ăn… và khi ăn một thực phẩm nào đó, mọi người thường sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.

Trên thực tế, nhiều người thường xuyên cảm thấy thèm ăn, đặc biệt là ăn đồ ăn vặt, thậm chí có một số người luôn có cảm giác thèm ăn liên tục một loại thực phẩm hoặc nhiều loại thực phẩm nào đó. Chứng thèm ăn rất hay gặp ở những người đang có cân nặng dư thừa. Họ cảm thấy rất khó khăn để giảm cân và giảm lượng thực phẩm do cảm giác thèm ăn.

Cảm giác thèm ăn xuất hiện có thể khiến cơ thể tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu calo, nghèo dinh dưỡng như bánh ngọt, kem và pizza. Lượng calo dư thừa, thực phẩm chế biến sẵn có thể gây hại cho sức khỏe.

Còn đối với những người có thói quen sinh hoạt và ăn uống lành mạnh, ăn đủ dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái thường ít xuất hiện cảm giác thèm đồ ăn vặt. Hoặc khi ăn nhẹ họ sẽ cân nhắc chọn các loại thực phẩm lành mạnh, ít calo và ăn vừa đủ giúp duy trì cân nặng.

Cảm giác thèm ăn khiến nhiều người tiêu thụ những thực phẩm nhiều calo như bánh ngọt.

2. Cách tốt chỉ có để kiểm soát cơn thèm ăn

Nếu cảm xúc hoặc căng thẳng, buồn chán dễ thôi thúc ăn, hoặc có những người muốn ăn thứ gì đó chỉ vì nó trông ngon hoặc có mùi thơm chứ không hẳn là do đang đói. Thường xuyên như thế sẽ rất khó kiểm soát cân nặng hoặc giảm cân. Vậy có cách nào kiểm soát được những cơn thèm ăn không?

Theo ThS. BS Trần Thị Minh Nguyệt, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cơn thèm ăn là sự ham muốn mạnh mẽ đối với đồ ăn, đôi khi nó không thể cưỡng lại được. Người xuất hiện cơn thèm ăn thường chỉ thỏa mãn khi ăn được đúng loại đồ ăn mình đang thèm, chính điều này làm tăng nguy cơ tăng cân mất kiểm soát.

Do đó, khi cơn thèm ăn xuất hiện bạn có thể kiểm soát bằng một số biện pháp như: uống nước, lên kế hoạch cho bữa ăn, hạn chế căng thẳng. Ngoài ra cần chủ động ngừa cơn thèm ăn xuất hiện bằng cách không để bị đói quá mức, ăn đúng bữa, ngủ đủ giấc…

Khi xuất hiện cơn thèm ăn, nên lựa chọn những thực phẩm lành mạnh như rau củ, trái cây tươi… Chú ý không dự trữ những thực phẩm kém lành mạnh như đồ ăn nhiều chất béo, nhiều đường để tránh ăn nhiều gây tăng cân.

Uống nước trước và trong bữa ăn có thể khiến chúng ta nhanh no hơn. Uống nước có thể ngăn chặn sự thèm ăn một cách tự nhiên. Nước giúp thúc đẩy cảm giác no vì nó đi qua hệ tiêu hóa nhanh chóng và làm căng dạ dày. Điều này gửi thông điệp đến não để não ghi nhận cảm giác no.

2.1. Ăn thực phẩm chứa nhiều nước và chất xơ

Thực phẩm chứa nhiều nước và chất xơ sẽ lấp đầy dạ dày khiến chúng ta no lâu. Hầu hết các loại rau (ngoại trừ những loại giàu tinh bột như khoai tây, ngô…) có rất ít calo mỗi khẩu phần vì chúng chứa rất nhiều nước và chất xơ. Trái cây nhiều nước và chất xơ như dưa, dứa, quả mọng… cũng có thể giúp chúng ta nhận được nhiều chất dinh dưỡng và no lâu hơn.

Mỗi bữa ăn nên tăng cường chất xơ từ rau và trái cây. Táo đặc biệt tuyệt vời để ức chế sự thèm ăn, vì vậy nên ăn một quả mỗi ngày. Các loại rau lá xanh cũng rất tốt mang lại cảm giác no và chứa nhiều chất dinh dưỡng, nên lựa chọn các loại rau có màu xanh đậm như rau bina, cải xanh, cải xoăn, bông cải xanh…

2.2. Chia nhỏ bữa ăn

Ăn nhiều bữa nhỏ thường xuyên có thể giúp kiềm chế sự thèm ăn. Khi ăn nhiều bữa nhỏ sẽ giúp giữ cho lượng đường trong máu ổn định hơn trong suốt cả ngày. Điều này rất quan trọng vì lượng đường trong máu giảm có thể khiến cơn đói tăng đột biến.

2.3. Ăn chậm lại

Khi ăn, phải mất khoảng 20 phút để bộ não nhận được thông báo rằng dạ dày đã chính thức “đầy” và khi đó nên ngừng ăn. Ăn vội vàng trong bữa ăn sẽ khiến mọi người ăn nhiều hơn, vì dạ dày chưa đủ thời gian để gửi tín hiệu đến não rằng nó đã no. Nếu bạn ăn chậm lại, não sẽ có cơ hội bắt kịp với dạ dày và giúp hạn chế được khả năng ăn quá nhiều.

Ngoài ra khi ăn nên tập trung, cần tránh vừa ăn vừa xem ti vi hoặc vừa đọc sách, vì việc thiếu tập trung vào bữa ăn sẽ khiến chúng ta ăn quá nhiều một cách vô thức.

2.4. Đánh răng

Khi một cơn thèm ăn ập đến, hãy thử đánh răng. Hương vị kem đánh răng sẽ “đánh lừa” tâm trí khiến bạn nghĩ rằng mình đã ăn thứ gì đó, ngoài ra nếu ăn ngay sau khi đánh răng sẽ làm giảm cảm giác thèm ăn, thức ăn giảm hấp dẫn. Thử nhai kẹo cao su không đường có vị bạc hà cũng là một cách khiến bạn cảm thấy no trong một thời gian chỉ có định.

2.5. Ngủ đủ giấc

Các nghiên cứu cho thấy, thiếu ngủ dễ khiến người ta ăn nhiều hơn trong ngày, đồng thời cũng làm tăng mức độ thèm ăn, chỉ có là thèm thực phẩm giàu calo. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ngủ quá nhiều cũng có tác dụng gây thèm ăn trong ngày tương tự. Vì vậy, mọi người nên đặt mục tiêu ngủ đủ khoảng 8 tiếng mỗi đêm để tăng khả năng kiểm soát cơn đói của cơ thể.

3. Một số mẹo kiểm soát cơn thèm ăn giúp giảm cân hiệu quả

3.1. Tăng cường protein để giảm cảm giác đói

Thực phẩm giàu protein tốt hơn carbohydrate hoặc chất béo. Ăn nhiều protein có thể giúp chúng ta cảm thấy no lâu và không có cảm giác thèm ăn. Vì vậy, nên thêm một ít protein nạc vào mỗi bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ.

3.2. Uống nước

SKĐS – Phần lớn người thừa cân, béo phì khi muốn giảm cân đều cố gắng làm mọi biện pháp để giảm cân nặng nhanh chóng. Tuy nhiên điều này thường đi kèm với nhiều rủi ro sức khỏe. Vậy bí quyết nào giúp bạn giảm cân an toàn?

1. Thế nào là giảm cân an toàn?

Khi đang muốn giảm cân, đa số đều muốn thực hiện xuống cân càng nhanh càng tốt. Nhưng giảm cân quá nhanh bằng mọi biện pháp có thể đi kèm với những rủi ro nghiêm trọng đối với sức khỏe như: mệt mỏi, không tập trung, mất nước, thiếu hụt dinh dưỡng, rối loạn chuyển hóa… dẫn đến những hậu quả xấu đối với sức khỏe.

Bên cạnh đó, giảm cân nhanh chóng cũng liên quan đến việc giảm tỷ lệ trao đổi chất. Điều đó có nghĩa là sẽ khó giảm cân và có nhiều khả năng tăng cân trở lại.

Giảm cân an toàn và với tốc độ vừa phải là cách tốt chỉ có để đạt được cân nặng khỏe mạnh và duy trì cân nặng đó trong thời gian dài. Ưu điểm của việc giảm cân dần dần là nó bền vững hơn nhiều so với việc tuân theo chế độ ăn kiêng khắc nghiệt hoặc tập luyện quá sức.

Theo PGS.TS. Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nguyên tắc giảm cân an toàn là giảm khối mỡ, không giảm khối cơ, xương và nước trong cơ thể và vẫn đảm bảo đủ năng lượng để thực hiện các hoạt động hằng ngày.

Giảm cân an toàn là cần duy trì cân nặng bền vững, xây dựng thói quen ăn uống khoa học, lối sống lành mạnh, ngăn ngừa nguy cơ tái phát thừa cân, béo phì đồng thời kết hợp tiêu hao năng lượng qua vận động và giảm cung cấp năng lượng qua thực phẩm.

2. Một số bí quyết giúp bạn giảm cân an toàn

Lập danh sách thực phẩm và kế hoạch cho các bữa ăn

Nếu có ý định giảm cân, bạn nên cố gắng lên danh sách thực phẩm phù hợp và lập kế hoạch cho các bữa ăn. Khi có kế hoạch sẽ ăn gì, sẽ loại bỏ được yếu tố phát sinh cám dỗ bởi các đồ ăn khác và ít có cảm giác thèm ăn hơn.

Khi đã có những bữa ăn đủ chất và những đồ ăn nhẹ lành mạnh được chuẩn bị sẵn, không khó để từ chối lời mời ăn một miếng bánh ngọt, hộp kem hoặc một lon nước ngọt hấp dẫn…

Để chống lại cơn đói, bạn nên ăn thực phẩm cung cấp protein và chất xơ. Cả hai đều làm giảm cảm giác đói và giúp bạn no lâu hơn.

Nhiều người cũng thấy hữu ích khi ghi nhật ký về những gì họ ăn, thời gian và cảm giác của họ. Khi phải viết ra, bạn có thể suy nghĩ kỹ trước khi ăn bánh quy, bánh ngọt, kem… Xem lại nhật ký sau đó cũng có thể giúp xác định những cảm xúc có thể kích thích chúng ta ăn quá nhiều.

Không bỏ bữa

Bạn có thể kiểm soát cơn đói của mình tốt hơn khi có một lịch trình các bữa ăn cụ thể. Bỏ bữa có thể khiến bạn luôn thấy đói dẫn đến ăn nhiều hơn trong ngày. Để tránh quá đói, bạn nên ăn đủ bữa và chuẩn bị sẵn những món ăn nhẹ lành mạnh. Thêm 1 hoặc 2 món ăn nhẹ lành mạnh xen kẽ 3 bữa ăn chính có thể giúp kiềm chế cơn đói.

Cắt bỏ thực phẩm chứa nhiều đường

Tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có đường được coi là rất nguy hại đối với sức khỏe và là nguyên nhân chính gây ra béo phì và một số bệnh mạn tính khác.

Thực phẩm chứa nhiều đường như: bánh ngọt, kẹo, đồ uống có đường, nước ngọt có gas, thực phẩm chế biến sẵn… có thể gây mất cân bằng và thiếu hụt chất dinh dưỡng, làm tăng nhanh mức calo trong khẩu phần vì đánh lừa cảm giác no.

Ngoài cắt giảm những thực phẩm trên, bạn cần chú ý đến các sản phẩm khác như: đồ ăn nhẹ, nước sốt, gia vị, nước trái cây đóng hộp, sữa chua, ngũ cốc ăn liền… cũng có thể được thêm đường dẫn đến tiêu thụ quá nhiều đường mà không biết.

Tốt chỉ có nên lựa chọn các thực phẩm lành mạnh nguyên chất như: trái cây và rau củ tươi, nước tinh khiết, sữa không đường, sữa chua nguyên chất, nước sốt không đường… để kiểm soát lượng đường dư thừa gây tăng cân, béo phì.

Không ăn chỉ vì cảm giác buồn chán

Đôi khi bạn muốn ăn vì cảm thấy khó chịu hoặc buồn chán, hãy cố gắng tìm việc khác để làm như đi dạo hoặc gọi điện hỏi thăm một người bạn. Hãy thử uống một cốc nước đầy và đợi một lúc. Bạn có thể thấy rằng cảm giác thèm ăn mất dần đi, bởi vì cơ thể bạn thực sự chỉ khát.

Ngừng ăn khi bắt đầu no

Khi ăn bạn nên tập trung, nhai kỹ và nên dừng lại khi cảm thấy bắt đầu no. Ăn chậm hơn có thể hữu ích vì não chúng ta mất khoảng 20 phút để nhận được thông báo rằng đã no.

Hãy tập thể dục

Quá trình trao đổi chất của cơ thể biến calo thành nhiên liệu rất quan trọng. Nếu chỉ cắt giảm quá nhiều calo, điều đó không tốt. Vì nó sẽ làm chậm quá trình trao đổi chất và gây thiếu hụt dinh dưỡng. Nếu chỉ tập thể dục sẽ không giúp bạn giảm cân khi chế độ dinh dưỡng của bạn không tốt. Do đó kết hợp chế độ dinh dưỡng và tập thể dục rất quan trọng cho quá trình giảm cân.

Ngoài ra, tập thể dục có lợi ích lớn cho cơ thể và tinh thần. Nên lựa chọn hình thức tập luyện phù hợp với tình trạng sức khỏe, điều kiện sinh hoạt và thời gian để có thể duy trì việc tập luyện đều đặn để đạt được mục tiêu giảm cân và tăng cường sức khỏe. Ngoài ra, hãy tranh thủ vận động bất cứ khi nào có thể như: đi bộ đến trường, lên xuống cầu thang bộ, khiêu vũ, làm việc nhà…

SKĐS – Những người nhiễm sán dây bò là do thói quen ăn thịt bò có nhiễm nang sán chưa được nấu chín. Các món khoái khẩu như bì tái, gỏi bò, lẩu bò, nước lẩu không đủ sôi, thịt chưa chín kỹ cũng sẽ là nguyên nhân nhiễm sán dây bò.

Chúng ta thường mắc 2 loại sán dây đó là sán dây lợn và sán dây bò. Nếu bị nhiễm sán dây bò, thỉnh thoảng sẽ thấy đốt sán bò ra ngoài qua đường hậu môn hoặc theo phân ra ngoài. Sán dây bò chiếm thức ăn làm suy yếu cơ thể, đồng thời gây tổn thương tại ruột, viêm ruột, rối loạn tiêu hoá…

Cấu tạo sán dây bò

Sán dây bò trưởng thành có thân dẹp, màu trắng đục, dài khoảng 4-12 m, có 1.000 – 2.000 đốt, gồm 3 phần: đầu, cổ, thân.

– Đầu sán: Hình trái lê đường kính 1-2 mm, có 4 giác bám, không có thùy và móc.

– Cổ sán: Dài 5 mm là nơi sinh ra các đốt sán non.

– Thân sán: Gồm các đốt non phía cổ có chiều ngang lớn hơn chiều dọc và đốt già có chiều dọc lớn hơn chiều ngang, có tử cung với 15-32 nhánh và chứa 80.000 – 100.000 trứng.

Đốt sán có cả bộ phận sinh dục đực và cái. Những đốt sán già tự động đứt ra khỏi thân sán, theo phân hoặc chủ động bò ra ngoài hậu môn, rồi bò ra quần áo, giường chiếu, chuyển động nhờ những cơ rất khỏe. Mỗi ngày thân sán có thể mọc dài ra từ 3-28 đốt. Sán dây bò có thể sống trong cơ thể người từ 20 – 50 năm.

Trứng sán có hình cầu, vỏ dày, đường kính 30-40 µm, bên trong chứa phôi có 4 giác bám.

Đường đi của sán dây bò

Các đốt sán già chui ra khỏi hậu môn người, rơi vào ngoại cảnh, vỡ ra giải phóng hàng trăm ngàn trứng sán. Trâu, bò ăn phải trứng sán vào ruột nở ra ấu trùng và xâm nhập vào hệ tuần hoàn để về tim. Ấu trùng theo máu đi đến các cơ vân để hình thành nang ấu trùng ở bắp cơ của trâu, bò. Nang ấu trùng sán bò thường hay xuất hiện nhiều ở cơ lưỡi, cơ hoành, cơ tim, cơ mông… của trâu, bò.

Khi người ăn thịt trâu, bò có nang ấu trùng sán dây bò chưa được nấu chín, tái hoặc sống thì nang ấu trùng vào ruột người, ấu trùng sẽ thoát ra khỏi nang, đầu lộn ra ngoài, nhờ giác hút, sán bám vào niêm mạc ruột thường ở phần trên hỗng tràng.

Tại đây sán hút các chất bổ dưỡng và phát triển, chúng tồn tại lâu dài vì thân sán có khả năng đề kháng với các men tiêu protein có trong ruột non. Thường thì chỉ có một con sán trong một người, từ khi xâm nhập cần 3 tháng để trưởng thành và sản xuất đốt sán.

Dấu hiệu mắc sán dây bò

Thông thường bệnh diễn tiến nhẹ, không có triệu chứng điển hình, một số dấu hiệu hay gặp như:

• Buồn nôn.
• Nhức đầu.
• Tiêu chảy từng đợt.
• Sụt cân.
• Hay bị đau bụng.
• Có dấu hiệu thiếu máu.
• Trẻ em bị co giật.

Chẩn đoán, điều trị và biện pháp đề phòng

Dựa trên các triệu chứng lâm sàng như đau bụng, ăn không ngon, sụt cân… bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân làm xét nghiệm phân, máu. Để điều trị sán dây trưởng thành, dùng Praziquantel 15-20mg/kg cân nặng liều duy chỉ có hoặc Niclosamide liều 2g cho người lớn liều duy chỉ có hoặc có thể lặp lại liều trong vòng 7 ngày. Cần thận trọng với phụ nữ có thai, cho con bú, trẻ em dưới 2 tuổi; người bị bệnh cấp tính hoặc suy tim, gan, thận hoặc bệnh tâm thần,…

Bệnh sán dây bò là một bệnh rất dễ mắc phải, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động do thói quen ăn uống chỉ có là ăn gỏi bò, bò tái, nước lẩu bò chưa sôi… Để tránh mắc bệnh này, chúng ta hãy thực hiện:

• Ăn chín, uống sôi.
• Không ăn thịt bò, thịt trâu sống hoặc tái.
• Thực hiện tẩy giun sán định kỳ.
• Không phóng uế bừa bãi, sử dụng hố xí tự hoại, không tưới rau bằng phân người chưa xử lý.
• Xử lý phân động vật và phân người đúng cách.
• Rửa tay sạch bằng xà phòng trước và sau khi đi vệ sinh hoặc trước khi ăn.
• Không để thức ăn sống cùng thức ăn khác.

SKĐS – Một chế độ dinh dưỡng tốt không chỉ cung cấp nguồn sữa mẹ chất lượng cho trẻ sơ sinh mà còn giúp các bà mẹ cân bằng nội tiết tố, tinh thần thoải mái, khỏe mạnh.

Sữa chua sống tự nhiên

Sữa chua cung cấp hàm lượng canxi, magiê protein và vitamin B cao. Ngoài ra, sữa chua sống bao gồm hệ thực vật có lợi, có thể giúp mẹ và em bé duy trì đường ruột khỏe mạnh. Sữa và các chế phẩm từ sữa là một trong những thực phẩm không thể thiếu của bà mẹ cho con bú.

Cá hồi, hoặc các loại cá béo khác

Cá béo chứa protein và DHA (một phần của axit béo Omega 3), cần thiết cho sự phát triển lành mạnh của hệ thần kinh bé của mẹ. Cá có dầu cũng chứa nhiều vitamin D, rất cần thiết cho xương, học tập, trí nhớ và tâm trạng khỏe mạnh. Các mẹ nuôi con bằng sữa mẹ nên ăn hai phần cá dầu mỗi tuần.

Các loại đậu

Với hàm lượng folate, sắt và chất xơ cao, các loại đậu là một lựa chọn thực phẩm đa năng cho các bà mẹ cho con bú. Các loại đậu tốt cho sữa mẹ nên được bổ sung vào thực đơn bao gồm: đậu đen, xanh hay đậu đỏ, đậu gà.

Rau họ cải sẫm màu

Các loại rau lá xanh, bao gồm rau bina và bông cải xanh, không chỉ đậm đặc chất dinh dưỡng, mà chúng còn chứa đầy sắt và folate, giúp cơ thể xây dựng các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Chúng cũng chứa canxi, magiê và là một nguồn vitamin C tuyệt vời – tất cả đều tuyệt vời cho các bà mẹ cho con bú.

Trứng

Trứng không chỉ là một món ăn nhanh và dễ dàng mà còn chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng, bao gồm choline, vitamin A, B12, D, K, selen, i- ốt và protein. Đây là một trong những thực phẩm giúp bà mẹ cho con bú cung cấp nguồn dinh dưỡng dồi dào.

Quả bơ

Bơ được biết đến là loại quả cung cấp các chất béo thiết yếu, lành mạnh, không chỉ giúp bạn tăng năng lượng cần thiết trong suốt cả ngày mà còn giúp cân bằng mức cholesterol. Bên cạnh đó, chúng rất giàu protein, vitamin E và folate, giúp phát triển lành mạnh hệ thần kinh trung ương cho mẹ và bé. Bà mẹ sau sinh cần 4-5 mg vitamin E và 260 mcg Folate mỗi ngày khi cho con bú.

Gạo lứt

Gạo lứt là một loại carbohydrate phức tạp, nó không chỉ giúp bạn no lâu hơn mà còn giúp điều chỉnh lượng đường trong máu. Thêm vào đó, nó là một nguồn tuyệt vời của kẽm, magiê, protein và chất xơ. Gạo trắng không mang lại lợi ích sức khỏe tương tự, vì vậy gạo lứt là một lựa chọn tốt cho bà mẹ cho con bú. Hơn nữa nước gạo lứt còn được biết đến với công dụng lợi sữa, giúp sữa mẹ đặc, mát và thơm hơn.

Hạt chia

Hạt chia là một nguồn cung cấp chất béo thiết yếu, protein, canxi và sắt – tất cả đều cần thiết cho các bà mẹ cho con bú. Bà mẹ cho con bú có thể kết hợp hạt chia chế độ ăn uống cùng với ngũ cốc, trái cây và sữa chua, hoặc thậm chí trong sinh tố.

Hạnh nhân 

Hạnh nhân có các chất dinh dưỡng protein và là một nguồn canxi tuyệt vời. Bà mẹ sau sinh cần 1.250 mg canxi mỗi ngày khi cho con bú.

Quả óc chó

Quả óc chó chứa protein thực vật, chất béo lành mạnh và chất xơ. Đây là một lựa chọn ăn nhẹ tốt cho các bà mẹ sau sinh. Quả óc chó được chứng minh có nhiều vitamin B6. Ở trẻ sơ sinh, thiếu vitamin B6 có thể dẫn đến các bất thường về thần kinh và hành vi, bao gồm cáu kỉnh, tăng phản ứng giật mình và thậm chí co giật.

Nước cam 

Lượng thiamin của mẹ có thể làm tăng nồng độ thiamin trong sữa mẹ. Duy trì tình trạng thiamine dương tính là rất quan trọng trong thời kỳ cho con bú vì thiếu thiamin là nguyên nhân uy tín gây tử vong ở trẻ sơ sinh. Nước cam có thể cung cấp một nguồn thiamin tự nhiên. Thêm vào đó, nước cam là một nguồn cung cấp nước tốt – một yếu tố rất quan trọng trong quá trình cho con bú. Nước cam còn chứa nhiều vitamin C, là đồ uống bà mẹ cho con bú nên bổ sung hàng ngày.